نيما يوشيج كه نام اصلي اش علي اسفندياري بود در سال 1276 شمسي در روستاي يوش مازندران چشم به جهان گشود. پدرش ابراهيم خان نوري از راه كشاورزي و گله داري روزگار مي گذرانيد. ايام كودكي اش را در روستاي خود به تحصيل پرداخت و از آنجا به تهران آمد تا در دبيرستان سن لويي كه يك مؤسسه متعلق به هيات كاتوليك رمي بود به تحصيل ادامه دهد. در اين مدرسه يكي از معلمين وي نظام وفا بود كه در اثر تشويقهاي او به سرودن شعر روي آورد. او زبان فرانسه را به خوبي فرا گرفت و با ادبيات اروپا آشنا شد. محمدرضا عشقي در روزنامه قرن بيستم بخشي از شعر افسانه نيما را منتشر كرد. نيما در سال 1317 شمسي جزو گروه كاركنان مجله موسيقي، مجله ماهانه وزارت فرهنگ در آمد. وي يك سلسله مقاله در اين مجله نوشت و در آنها نظرات فيلسوفان را در خصوص هنر و تأثير آثار اروپايي را در ادبيات بعضي از ممالك شرقي مورد بررسي قرار داد. او در سال 1328 ه.ش. در روابط عمومي و اداره تبليغات وزارت فرهنگ مشغول به كار شد. (بیشتر در ادامه مطلب)

گروه 99

پادشاهی که یک کشور بزرگ را حکومت می کرد، باز هم از زندگی خود راضی نبود؛ اما خود نیز علت را نمی دانست. روزی پادشاه در کاخ امپراتوری قدم می زد. هنگامی که از آشپزخانه عبور می کرد، صدای ترانه ای را شنید. به دنبال صدا، پادشاه متوجه یک آشپز شد که روی صورتش برق سعادت و شادی دیده می شد. پادشاه بسیار تعجب کرد و از آشپز پرسید: ‘چرا اینقدر شاد هستی؟’ آشپز جواب داد: ‘قربان، من فقط یک آشپز هستم، اما تلاش می کنم تا همسر و بچه ام را شاد کنم.  (بیشتر در ادامه مطلب)

بابا طاهر عريان

بابا طاهر عريان همداني يكي از شاعران اواسط قرن 5 هجري قمري است كه ولادت او اواخر قرن 4 مي باشد. درباره زندگاني اين شاعر عارف اطلاعات دقيقي در دست نيست. تنها روايتها و داستانهايي از مقام علمي و عرفاني اين شاعر وجود دارد و گفته اند كه به اين دليل به او عريان مي گفتند چون از علايق دنيا دست كشيده بود و گفته شده كه او معاصر با پادشاهي طغرل بيك سلجوقي بوده و اين پادشاه ملاقاتهايي با بابا طاهر داشته است.

آیت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی

  آیت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی از مراجع عالیقدر جهان تشیع   

ایشان در نهم ربیع‌ الاول سال 1349 هجری قمری در خانواده‌ای متدین ومشهور به علم و دانش در مشهد مقدس رضوی به دنیا آمد. پدرش «سید محمّد باقر»عالمی مقدّس ، و مادرش علویه‌ای والا مقام ، فرزند «علاّمه سیّد رضا مهربانی سرابی» بود. جدّ وی عالم جلیل ‌القدر «سیدعلی سیستانی» بود که علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب طبقات اعلام الشیعه در باره‌اش چنین آورده است:

« وی  از شاگردان ملاعلی نهاوندی در نجف اشرف، و از شاگردان مجدّد شیرازی در سامرّا  بود. وپس از آن در زمره خواص سیداسماعیل صدر در آمد و در حدود سال 1318 هجری به مشهد امام رضا (علیه السلام) بازگشت و در آن‌ جا رحل اقامت افکند و با بهره وافری که از دانشِ و پارسایی و صلاح برده بود، به جایگاه بلندی دست یافت»

اطلاعات بیشتر

شهید حاج قاسم میرحسینی

سردار شهید حاج قاسم میرحسینی قائم مقام لشکر پیروز۴۱ثارالله درسن ۲۳سالگی به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.

شهید میرحسینی از۱۷سالگی به فرماندهی گردان، تیپ،مسئول طرح وبرنامه ریزی،مسئول طرح عملیات لشکر و باتوجه به رشادت، شجاعت وروحیه فرماندهی که درعملیاتها ازخودنشان داده بود ، به قائم مقامی لشکر ۴۱ثارالله برگزیده شد.

اطلاعات بیشتر

فرخی سیستانی

ابوالحسن علی بن جولوغ فرخی سیستانی شاعر بزرگ ایرانی اواخر سدهٔ چهارم و اوایل سدهٔ پنجم هجری قمری است. وی علاوه بر تسلط بر شعر و ادب در موسیقی نیز مهارت داشت و بدین وسیله توانست به دربار ابوالمظفر شاه چغانیان و سپس به دربار سلطان محمود غزنوی راه یابد و منزلتی والا بدست آورد. فرخی را یکی از بهترین قصیده‌سرایان ایرانی می‌دانند تا جایی که گفته‌اند سخن سهل و ممتنع در عربی خاص ابوفراس حمدانی و در فارسی خاص فرخی است. تاریخ فوت او را ۴۲۹ هجری قمری ذکر کرده‌اند.

اطلاعات بیشتر

استاد ابولفرج سکزی

ابوالفرج سگزی (متوفی ۳۹۳ ه. ق) از شعرای نامدار و اندیشمند سدهٔ چهارم سیستان است که در حدود سال‌های ۳۷۲-۳۳۳ هجری قمری به هنر شاعری مشغول بود و نویسندهٔ تعدادی کتاب شعر است که از بین رفته‌اند. مطالعه در زندگی و شعر ادیبان قبل از خودش، از وی استادی چیره دست و سراینده‌ای ماهر ساخت، به طوری که در متون، همیشه لقب «استاد» در کنار نامش مشاهده می‌شود

دهخدا اورده است

ابوالفرج سكزي شاعري از مردم سيستان بود وي مداح ابوعلي سيمجور بود دال سبكتكين را هجا مي گفت پس از غلبه محمود برال سيمجور سلطان به قتل او فرمان داد وبه شفاعت عنصري شاعر كه شاگرد ابوالفرج بود از مرگ رهايي يافت گويند او عمري دراز يافته و بع صدو بيست سالگي رسيده است و دولت شاه سمر قندي گويد اورا در علم شعر چند كتاب نفيس است و اكابر در رسائل خود به اشعار ابوالفرج استشهاد مي كنند واز كفته هاي اوست

عنقاي نغرب است در اين دور خرمي

خاص از براي محنت ورنج است ادمي

چندان كه گرد صورت عالم برامديم

غمخوار ادمي است وبيچاره ادمي

هركي بتور خويش گرفتار محنتد

كس رانداده اند برات مسلمي

وگويند انگاه كه سلطان محمود بروي دست يافت وبشفاعت عنصري از جريمه اوگذشت اموال وجهات اورا باستاد عنصري بخشيد واستاد عنصري نيمي از اموال اورا بدو گذاشت

دهخدا/ الف- ا- اثبات/ تهران/ 1325/ جلد2/ ص716 واثرافرينان جلد 3 ص 248

محمد بن وصیف سیستانی

محمد بن وصیف سگزی معاصر یعقوب لیث  و  عمرو بن لیث صفاری بود که  نخستین  شعر مکتوب دری را در نیمه ی اول قرن سوم ه.ق (حدود865میلادی) سرود   

اطلاعات بیشتر

محمد بن مخلد سیستانی

محمد بن مخلد سیستانی از بزرگان علم و ادب و از نخستین شاعران ایران، معاصر یعقوب لیث صفاری(265-254ه.ق)بوده است

    جز تو نزد حوّا و آدم نکشت         شير نهادى بدل و بر مَنِشت
    معجز پيغمبر مکّى توئى             بکُنش و بمنش و بگوشت
    فخر کند عمّار روزى بزرگ           کوهمانم من که يعقوب کُشت

ابوالفتح سکزی

ابوالفتح سکزی یا ابوالفتح سیستانی، از شاعران و ملوک برجسته سیستان در سده یازدهم هجری قمری است. علاوه بر حکومت داری، در سرودن شعر تبحر داشت. گرچه در سیاست حکومتی با برادرش ملک حمزه اختلافی نداشت، اما در زمینه شعر وشاعری با وی اختلاف داشت. حمزه غافل سیستانی این رباعی را خطاب به برادرش ابوالفتح سیستانی سروده است.

برخاطر عاطرت غباری نرسد

از گفته من تو را نقاری نرسد

هرچند طلای خاطرت غش نیست   

بی زحمت آتش به عیاری نرسد

ابوالفتح نیز پس از دیدن رباعی برادرش، در جواب می سراید.

نظمم ز شراب معنوی سرشار است         

در کش را هوشیاری، ای در کار است

محتاج به پایمردی آتش نیست       

نقد سخنم، طلای دست افشار است

ابوالفتح علی بن محمد بستی

ابوالفتح علی بن محمد بستی از شاعران سده چهارم هجری قمری است.زادگاه او را شهر بست سیستان می‌دانند.او به زبان عربی تسلط کامل داشت.از نتایج طبع او، دو دیوان شعر به جای مانده‌است. وفات وی را به سال ۴۰۱ ه.ق ثبت نموده‌اند. نویسنده کتاب دورنمایی از فرهنگ ایرانی و اثر جهانی آن، این شعر را به عنوان نمونه‌ای از اندیشه و قلم این شاعر سیستانی در نوشته خویش آورده‌است.

یکی نصیحت من گوش دار و فرمان کن      

که از نصیحت سود، آن کند که فرمان کرد

همه به صلح گرایو مدارا کن

که از مدارا کردن، ستوده گردد مرد

ابو داوود سجستانی

ابو داوود سجستانی، وی متولد ۲۰۲ هجری قمری و متوفای سال ۲۷۵ ه.ق می‌باشد. بنا به اظهار ابن ندیم، نام اصلی او سلیمان بن اشعث بن اسحاق بن بشیر شداد است.

این فقیه و دانشمند سیستانی، کتب متعددی در فقه، تفسیر و حدیث تالیف نموده‌است که مشهورترین آن حدیث السنن است که مشتمل بر پانصدهزار حدیث که چهار هزار و هشتصد حدیث فقط در باره فقه و تشریع در آن آمده‌است.

دهخدا در لغت نامه و در خصوص وی چنین می‌نویسد.سلمان بن اشعث بن اسحاق بن بشیر، مشهور به ابو داوود، پیشوای اهل حدیث است.

تالیفات

   حدیث السنن

   المراسل

   البعث والمنشور

   رساله تسمیه الاخوه

   ابتداء الوحی

   اخبار الخوارج

   رساله الی اهل مکه فی وصف سننه

   رساله فی متشابه التعبیرلفظ فی آیات القرآن

   الدعاء

   دلائل النبوه

ابراهیم سجزی سیستانی

ابراهیم سجزی سیستانی، از دانشمندان سیستانی قرن اول هجری قمری است.ابراهیم در سال شصت هجری قمری، پانزده حرف از حروف اوستایی در خط «مسند» را، به جای حروفی در خط کوفی، بکار برد. وبرای آن اصول وقاعده‌ای ترتیب داد که به مراتب از خط مسند آسانتر بود.بدین ترتیب ابراهیم سجزی مخترع خط معقلی به شمار می‌رود.

آخر از جور تو عالم را خبر خواهیم کرد
خلق را از طره ات آشفته تر خواهیم کرد
اول از عشق جهانسوزت مدد خواهیم خواست
پس جهانی را ز شوقت پر شرر خواهیم کرد
جان اگر باید، به کویت نقد جان خواهیم باخت
سر اگر باید، به راهت ترک سر خواهیم کرد
در غم عشق تو با این ناله های دردناک
اخنر بیدادگر را دادگر خواهیم کرد
هرکسی کام دلی آورده در کویت به دست
ما هم آخر در غمت خاکی به سر خواهیم کرد
تا جهانی در خور شرح غمت پیدا کنیم
خویش را زین عالم فانی به در خواهیم کرد
تا که ننشیند به دامانت غبار از خاک ما
روی گیتی را ز آب دیده تر خواهیم کرد
یا ز آه نیمشب، یا از دعا، یا از نگاه
هرچه باشد در دل سختت اثر خواهیم کرد
لابهها خواهیم کردن تا به ما رحم آوری
ور به بیرحمی زدی، فکر دگر خواهیم کرد
چون بهار از جان شیرین دست برخواهیم داشت
پس سر کوی تو را پرشور و شر خواهیم کرد

اگر مدام در فکر به مشکلات و دردهایت غوطه ور باشی،یک روزی همه اش برایت می شود عادت !
نه دیگر دردی را حس می کنی و نه میل به داشتن روزهای خوب تو را آرام می کند!
باعث می شود که هر روز در منجلاب پوچی و تباهی فرو روی و معنایزندگی را از تو بگیرد
و زودتر از آنچه که فکر می کنی به سوی مرگ پیش خواهی رفت...!
هر انسان بزرگی روزی سخت ترین مشکلات را از پیش رو برداشته

به طوری که نه مدام غرق در خوشی هایش شده و نه به دردهایش عادت کرده است.
چه خوب است که از هر فرصتی هر چند کوچک برای خوب بودن و شاد ماندن استفاده کرد.
و چه خوب تر از آن که شادی ها را مهمان دل های همدیگر کنیم.

این را بدان و به خاطر بسپار،
تو که خوب باشی " دنـیـا " هم خوب است.

پروردگارا 

داده هایت ، نداده هایت و گرفته هایت را شکر می گویم

چون داده هایت نعمت ، نداده هایت حکمت و گرفته هایت امتحان است.

یادم باشد حرفی نزنم که به کسی بر بخورد
نگاهی نکنم که دل کسی بلرزد
خطی ننویسم که آزار دهد کسی را
که تنها دل من ؛ دل نیست.

در بیان علت پیدایش ضرب‌المثل‌ مشترک میان زبان‌های مختلف باید بگوییم ضرب‌المثل‌، نتیجه تجارب توده‌های انسانی است که نسل به نسل و سینه به سینه و در بستر تاریخ بشری شکل گرفته است.

از این رو، با توجه به این پویایی، ضرب المثل ها حد و مرز جغرافیایی نمی شناسد تا به آن پایه که رنگ جهانی به خود می گیرد. از میان ضرب المثل هایی که در سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی اشتراک معنایی دارند، به مورد زیر اشاره می کنیم:

ـ پز عالی، جیب خالی.

ـ بطن خاو و لباس زاه.

. Great boast, small roast

همان طور که در مثال بالا می بینیم، ساختار واژگان در سه زبان، متفاوت، ولی پیام اصلی و درونمایه ضرب المثل یکسان است. در اینجا ذکر یک نکته لازم است و آن این که بیشتر ضرب المثل های مشترک میان این سه زبان از نوع اشتراک معنایی است.

اشتراک لفظی و معنایی: در ضرب المثل هایی است که معنا و مضمون یکسانی داشته و حتی در الگو و ساختار جمله نیز با یکدیگر تفاوتی ندارد.

از این گونه ضرب المثل ها در زبان فارسی موارد زیادی را می بینیم که به اصطلاح به آنها "ضرب المثل های فرنگی" می گویند البته باید توجه داشت این گونه ضرب المثل ها در زبان فارسی، کاملا جاافتاده و شناسنامه ایرانی گرفته اند. از جمله این ضرب المثل ها به موارد زیر اشاره می کنیم:

1 ـ احتیاج، مادر اختراع است.

الحاجه ام الاختراع.

Necessarity is the mother of invention

2 ـ تفرقه بینداز و حکومت کن.

فَرُقْ تَسُد.

. Divide and rule

3 ـ هدف، وسیله را توجیه می کند.

الغایه تُبِرّر الوسیلهْ

.The end justifies the means

همان طور که در مثال های یاد شده ملاحظه می شود، ضرب المثل های سه زبان در شکل، واژگان و محتوای خود اشتراک دارند.

بیشترین اشتراک لفظی و معنایی ضرب المثل های فارسی با زبان عربی است؛ زیرا بسیاری از ضرب المثل های مشهور فارسی، برخاسته از قرآن و احادیث نبوی هستند. ازجمله این ضرب المثل ها به مورد زیر اشاره می کنیم:

بنی آدم اعضای یک پیکرند

که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار

دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی

نشاید که نامت نهند آدمی

(سعدی)

در حقیقت باید گفت سعدی، این ابیات شیوا و رسا را از حدیث نبوی زیر برگرفته است: "مثل المومنین فی توادهم و تراحمهم و تعاطفهم کمثل الجسد اذا اشتکی منه عضو تداعی له سائرالجسد بالسهر و الحمی"

ترجمهفارسی: "مثل مومنان در دوستی با یکدیگر و رحم کردن و مهربانی کردن به هم، مانند تن انسان است که اگر عضوی از آن بیمار شود، سایر اعضای تن دچار  شب بیداری و تب می شوند."

در ادامه باید گفت ضرب المثل های زیادی نیز از فارسی به زبان های دیگر وارد شده است که ازجمله این ضرب المثل ها نمونه زیررا ذکر می کنیم:

ـ ماهی از سرگنده گردد نی ز دم. (مولوی)

ـ تفسد السمکه من راسها.

. Fish begins to stink at the head

**طبقه بندی کاربردی ضرب المثل ها**

ضرب المثل ها از جهت کاربرد به دو گونه نوشتاری و گفتاری یا به تعبیر دیگر، رسمی و عامیانه تقسیم می شوند. ضرب المثل های نوشتاری یا رسمی در واقع، همان ضرب المثل های ملی هستند که در تمام نقاط یک کشور به یک شکل به کار می رود. ضرب المثل های گفتاری یا عامیانه ـ همان طور که از نامش پیداست ـ ویژه یک منطقه مشخص است یا تنها در زبان روزمره و عامیانه استفاده می شود. از جمله ضرب المثل های رسمی و نوشتاری در میان سه زبان به مورد زیر اشاره می کنیم:

ـ صورت زیبای ظاهر هیچ نیست/ ای برادر سیرت زیبا بیار.

ـ المرء بآدابه لابثیابه.

.Beauty is only skin  deep

در اینجا ذکر یک نکته لازم به نظر می رسد و آن این که ضرب المثل های عامیانه و گفتاری فارسی و انگلیسی، تفاوت فاحشی با ضرب المثل های نوشتاری و رسمی آن ندارد؛ در حالی که ضرب المثل های نوشتاری و رسمی زبان عربی با ضرب المثل های گفتاری و عامیانه آن تفاوت چشمگیری دارد و شاید بتوان گفت این اختلاف فاحش به فاصله بسیار زیاد زبان عربی فصیح با لهجه های عامیانه آن برمی گردد. ازجمله ضرب المثل های عامیانه فارسی، نمونه های زیر رامی توان ذکر کرد:

ـ قربون بند کیفتم؛ تا پول داری رفیقتم.

ـ زعفران نخورده لباش زرد شده. (خراسانی)

ـ فرمان خدا و لطف بنده "کلنجار" آمده ترمه ببنده. (شیرازی)

همان طور که گفتیم، اختلاف ضرب المثل های عامیانه و رسمی زبان عربی بسیار چشمگیر است. ازجمله ضرب المثل های عامیانه عربی:

زبان فصیح عربی: عصفور فی الید و لا عشره علی الشجره.

ترجمه فارسی: یک گنجشک در دست، بهتر از ده گنجشک روی درخت است.

عراق: عصفور بالاید و لا عشره عالشجره.

اردن: عصفور بالاید و لا عشره طایرات.

تونس: عصفور فی الید و لا عشره فوق السطح.

فلسطین: عصفور فی ایدک و لا حمامه فی لید غیرک.

امارات: طیر فی الید احسن من عشره فوق الشجره.

مصر: عصفوره فی الید و لا عشره فی الشجر.

سودان: جراده فی الکف و لا ألف طائره.

چنان که ملاحظه شد، یک ضرب المثل رسمی و فصیح عربی، گونه های مختلفی در لهجه های عامیانه دارد و این امر باعث تفاوت میان ضرب المثل های عامیانه و فصیح می شود؛ در حالی که این تفاوت در ضرب المثل های انگلیسی دیده نمی شود؛ زیرا ضرب المثل های انگلیسی، همگی رسمی و نوشتاریاست و به طور کلی، ضرب المثل ها در این زبان، ویژه متون ادبی است و قشر فرهیخته و تحصیلکرده آنها را استفاده می کنند و بر همین اساس، ضرب المثل های انگلیسی را در زبان غیررسمی و رسمی، یکسان به کار می برند.

**ضرب المثل های نو**

نکته پایانی حایز اهمیت درباره ضرب المثل های سه زبان این است که ضرب المثل های هر زبان، پویا و در تکاپو و تکامل هستند؛ از این رو همواره ضرب المثل های نویی به زبان اضافه می شود؛ ازجمله ضرب المثل های جدید فارسی:

ـ هوا بس ناجوانمردانه سرد است. (مهدی اخوان ثالث)

ـ پرواز را به خاطر بسپار، پرنده مردنی است. (فروغ فرخزاد)

ـ چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید.
(سهراب سپهری)

ازجمله ضرب المثل های جدید عربی و انگلیسی به موارد زیر اشاره می کنیم:

ـ الطاعه اولی واجبات الجندی.

ـ ارتش چرا ندارد.

ـ التاریخ یعید نفسه.

ـ تاریخ تکرار می شود.

ـ لا تضع العربه امام الحسان.

ـ کاری را جلوی اسب نگذار (سوراخ دعا را گم کردن)

1- Don't count your new cars before they're built.

ترجمه فارسی: پیش از آن که ماشین هایت ساخته شود، آنها را نشمار. (جوجه را آخر پاییز می شمارند.)

نکته قابل توجه درباره این ضرب المثل انگلیسی، آن است که صورت جدیدی از ضرب المثل قدیمی تر و معروف زیر است:

2- Don't count Your Chicken before they are hatched.

ترجمه فارسی: جوجه هایت را پیش از آن که از تخم درآیند نشمار.

در پایان یادآوری می شود این گونه ضرب المثل ها در زبان فارسی، عربی و انگلیسی فراوان است و ما در این گفتار، فقط به مشتی از خروار اشاره کردیم.

** نتیجه گیری**

در این مقاله به سه موضوع پرداخته شد؛ در بخش اول، ضرب المثل های سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی از جهت محتوا به صورت جداگانه تقسیم بندی شد و سپس طبقه بندی مشترکی در قالب: 1ـ مثل و جمله مثلی 2 ـ حکمت برای آنها مطرح شد. در بخش دوم، ضرب المثل های سه زبان از جهت اشتراک لفظی و معنوی بررسی شد و به این نتیجه رسیدیم بیشترین اشتراک لفظی و معنوی ضرب المثل ها در میان دو زبان فارسی و عربی است. در بخش سوم نیز ضرب المثل های سه زبان را از لحاظ کاربرد به دو گونه گفتاری (عامیانه) و نوشتاری (رسمی) طبقه بندی کردیم و دریافتیم ضرب المثل های فارسی و انگلیسی گفتاری و نوشتاری، تفاوت چشمگیری باهم ندارند؛ ولی ضرب المثل های عربی از این جهت، تفاوت بسیار فاحشی با یکدیگر دارند.

منبع: جام جم