پیشینه تاریخی سیستان

سیستان در دوران مادها (708- 550 پ.م ) یکی از ایالت های خاوری ماد به شمار می رفت و بعضی گفته اند که حوزه استقرار و سلطه مادها از کویر لوت نمی گذشت زرنگ یا سیستان دوره هخامنشی (550-3300 م )از پارت جدا شد و ساتراپ جداگانه ای تشکیل داد . (بیشتر در ادامه مطلب)

اجرای طرح نهضت آسفالت اکثر خیابانها و کوچه‌های شهر زابل به مناسبت گرامیداشت ایام‌الله دهه فجر از شنبه صبح 18 بهمن‌ماه، با حضور استاندار سیستان و بلوچستان  و هیئت همراه، رئیس شورای اسلامی شهر، فرماندار، شهردار زابل و جمع کثیری از مردم از میدان انقلاب آغاز گردید.

مهندس اوسط هاشمی در این مراسم از مسئولان و شهرداری خواستند که به تمرکززدایی از مرکز شهر، بهبود وضعیت مبلمان شهری و ارائه خدمات مناسب به شهروندان توجه ویژه‌ای داشته باشند.و در ادامه تأکید نمودند که شهرداری نسبت به رعایت حقوق شهروندان در شهر و حاشیه شهر توجه خاص داشته باشند و همچنین از شهروندان نیز درخواست نمودند که در خصوص پرداخت سهم خود از عوارض با شهرداری همکاری و هماهنگی لازمه را داشته باشند و ابراز امیدواری نمودند که انشا الله از عید امسال تا عید سال بعد اقدامات بسیار خوبی در معابر عمومی شهر زابل صورت پذیرد.مهندس حمیدرضا نوری (شهردار زابل) نیز اظهار داشتند که نهضت آسفالت با برنامه‌ریزی صورت گرفته بیش از یک ماه به‌طور مداوم ادامه خواهد یافت و اکثر خیابان‌ها و کوچه‌های شهر زابل برحسب اولویت‌بندی صورت گرفته که قبلاً نیز اطلاع‌رسانی شده، بهسازی و آسفالت خواهند شد. شایان ‌ذکر می‌باشد که جهت اجرای کامل این طرح ۴۰ میلیارد ریال اعتبار پیش‌بینی‌ شده که ۳۰ میلیارد ریال آن از محل اعتبارات استانی و ۱۰ میلیارد ریال آن از محل درآمدهای عمومی شهرداری تأمین شد، وهزار تن قیر در راستای اجرای این طرح مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

سرپرست باشگاه فرهنگی ورزشی شهرداری (آقای حسینعلی دامنرویی) در ارتباط با نحوه برگزاری مسابقات فوتسال (جام فجر) اظهار داشتند:

مسابقات فوتسال جام فجر به مناسبت دهه مبارک فجر بين هشت تیم از واحدها و سازمانهاي وابسته به شهرداري پس از قرعه‌کشی در دو گروه بصورت دوره‌ای برگزار و در پايان دو تيم از هر گروه صعود خواهند نمود، ضمن اينكه افتتاحیه مسابقات در تاریخ 93/11/15 با حضور اعضاي محترم شورای اسلامی شهر، شهردار محترم، مديران شهرداری و سرپرستان و مربیان  تیمها برگزار گردید، اين دوره از مسابقات تا پایان دهه مبارك فجر از ساعت ۱۳ الي ۱۵ بعدازظهر در محل باشگاه فرهنگي ورزشي شهرداري در حال برگزاري می‌باشد.

دُهُل نام یکی از سازهای کوبه ای موسیقی است. دهل طبلی بزرگ و دورویه‌ای که هر دو طرف آن پوستی از گاو یا گاومیش دارد، است. در متن‌های مختلف نام آن، داول ، تاول ، دول و داوول آمده است.

سُرنا یا سورْنا نام ساز بادی باستانی ایرانی است که از چوب ساخته می‌شود.

جایگاه تاریخی و پیشینه فرهنگی سیستان (2)

سیستان با یک شهر به نام زابل و نزدیک به هشصد روستا در این گوشه در جغرافیای جنوب شرقی ایران مشخص است. زندگی اکثریت مردم کشاورزی و تعدادی نیز به دامداری و دامپروری مشغولند ، تعدادی خانوار گاودار و صیاد نیز در کناره و درون هامونها به دامداری و شکار اشتغال داشته اند .

مسيرهاي گردشگري استان

1-مبدا سفر : زاهدان
مقصد سفر : زاهدان
مسير سفر : -
فهرست جاذبه ها : موزه منطقه اي جنوب شرق ايران - ساختمان قديم دادگستري - موزه پست زاهدان -  بازارهاي سنتي شهرزاهدان- گودواره سيکها -مجتمع تفريحي براسان - يادمان شهداي گمنام-مجتمع گراناز- منزل ابويي- کلاته رزاق زاده - شهربازي لاله1-مبدا سفر : زاهدان
مقصد سفر : زاهدان


2- مبدا سفر : زاهدان
مقصد سفر : زابل
مسير سفر : زاهدان سه راهي دشتک - محمد آباد
فهرست جاذبه ها : شهر سوخته - طبيعت زيباي چاه نيمه - قلعه رستم - کوه خواجه - ارگ سه کوهه -دهانه غلامان - قلعه دوست محمد خان - قلعه مچي - روستاي قلعه نو - آسباد سيستان - زيارت بي بي دوست - زيارت آقا سيد باقر - درياچه هامون



3- مبدا سفر : زاهدان
مقصد سفر : سراوان
مسير سفر : زاهدان - خاش - سراوان
فهرست جاذبه ها : سرو کهنسال روستاي ده پابيد- مناره مسجد قديمي خاش - زيارتگاه مرتضي علي - قلعه حيدر آباد خاش - قلعه کنت - قلعه دزک - مسجد دزک - قلعه سب - تپه کلاتک - سنگ نگاره هاي دره نگاران - اسپيچ - روستاي کلپورگان - روستاي ناهوک



4- مبدا سفر : زاهدان
مقصد سفر : نيکشهر
مسير سفر : زاهدان - خاش - ايرانشهر - نيکشهر
فهرست جاذبه ها : سرو کهنسال دهپابيد- مناره مسجد قديمي خاش - زيارتگاه مرتضي علي - قلعه حيدر آباد - قلعه ناصري ايرانشهر - بيت رهبري - موزه ايرانشهر - قلعه بزمان - قلعه چهل دختر - درمانگاه قديمي ايرانشهر - قلعه قصر قند - باغ کشاورزي بمپور


5- مبدا سفر : زاهدان
مقصد سفر : چابهار
مسير سفر : زاهدان - خاش - زابلي - سرباز - راسک – چابهار
فهرست جاذبه ها : سرو کهنسال روستاي ده پابيد - منازه مسجد قديمي خاش - زيارتگاه مرتضي علي - قلعه حيدر آباد - قلعه قديمي سرباز - قلعه پيشين - حيات وحش سرباز - ( مامن تمساح پوزه گوتاه گاندو) - مقبره سيد غلامرسول - قلعه تيس - عمارت قديمي پست چابهار - موزه چابهار - مسجد بزرگ تيس - قلعه پرتغاليها - تالاب صورتي - گلفشان - کوههاي مينياتوري - سواحل ماسه اي - جنگلهاي شناور حرا - سواحل صخره اي

 
6- مبدا سفر : زاهدان
مقصد سفر : راسک
مسير سفر : زاهدان - خاش - ايرانشهر - راسک
فهرست جاذبه ها : سروکهنسال روستاي دهپابيد - مناره مسجد قديمي شهر خاش -زيارتگاه مرتضي علي - قلعه حيدر آباد خاش - قلعه ناصري ايرانشهر - قلعه دامن - گلفشان پير گل - موزه ايرانشهر - بيت رهبري - قلعه بزمان - قلعه چهل دختر - درمانگاه قديمي ايرانشهر - قلعه قديمي سرباز - قلعه پيشين

جایگاه تاریخی و پیشینه فرهنگی سیستان

سیستان در خاور ایران در شمال استان سیستان و بلوچستان در دشت پست و همواری ، در 30 درجه و 18 دقیقه تا 31 درجه و 20 دقیقه پهنای شمالی و 61 درجه و 10 دقیقه تا 61 درجه و 50 دقیقه در ازای خاوری ، نسبت به نیم روز گرینویچ قرار دارد. (بیشتر در ادامه مطلب)

پوشاک مردان: عمدتاً شامل دستار، سرپوش، پيراهن و شلوار است. به دستار در محل لنگوته (Longote) مي‌گويند و بيشتر به رنگ سفيد است. پيراهن مردان بلند و تا سر زانو است. به سه صورت چين‌دار، ساره (عربي) ترک‌دار استفاده مي‌شود. نوع چين‌دار آن از كمر چين مي‌خورد. معمولاً پيراهن به هر صورت كه باشد، شلوارش نيز به همان صورت ساده يا چين‌دار خواهد بود. روي لباس مجالس و يا افراد مرفه ابريشم‌دوزي مي‌شده است.در گويش محلي سيستان به شلوار، تمو يا تومون و به پيراهن پنر مي‌گويند و نوع ترک‌دار آن را چل تريز مي‌نامند كه از قسمت زير حلقة آستين به پايين حداقل از 34 ترک تشكيل شده است. همچنين مردان سيستاني جليقه‌اي روي پيراهن مي‌پوشند كه به آن باسكت  يا جلزقه  مي‌گويند. پوشاك مردان سيستاني تا حدودي به پوشاک مردم خراسان كنوني شباهت دارد.

پاپوش مردان دو نوع است: چپلي يا چپت كه رويه و تخت آن را لاستيك‌هاي فرسوده اتومبيل تشكيل مي‌دهند. و مردم فرودست از آن استفاده مي‌كنند. نوع دوم آن را تارقي گويند كه كفشي است تهيه شده از پوست گاو. تخت تارقي از لاستيک فرسوده و رويه آن بندهايي است كه به صورت ضربدر، روي هم قرار گيرد و از چرم دوخته مي‌شود. اين كفش به اقشار متوسط تعلق دارد. سرداران، اقشار مرفه از كفش‌هاي خارجي مد روز استفاده مي‌كرده‌اند.

پوشاک زنان: سيستاني نيز ساده و با طرح‌هايي زيبا است. لباس زنان همچون مردان بلند و گشاد است. زنان سيستاني علاوه بر لباس سنتي و روزانة خود، نوعي لباس نيز جهت اعياد و جشن‌ها تدارک مي‌بينند كه در نوع خود هنرمندانه و زيباست. از مشخصات لباس روزمره زن سيستاني، نوعي سوزن‌دوزي است كه در حاشية يقه و سرآستين لباس به كار مي‌رود و در محل به آن “سياه دوزي” گويند.اين لباس از پيراهن و شلوار گشاد تشكيل مي‌شود. بلندي پيراهن تا پايين زانو و دور كمر آن چين‌دار است. دستاري مستطيل شكلي نيز بر سر مي‌بندند. پوشاک جشن‌ها و مراسم شاد – كه امروزه كمتر از آن استفاده مي‌شود- متشكل از شلواري پرچين، پيراهني تا بالاي زانو با دو چاک از دو طرف است. همچنين دامني پرچين كه به آن تمو مي‌گويند و تا سر زانو است، مي‌پوشند. گشادي دور دامن به 9 متر مي‌رسد. دستاري كه در اين لباس مورد استفاده قرار مي‌گيرد، سه گوش است.
پاپوش زنان نيز همانند مردان از كفش‌هاي تمام پلاستيكي است.

گلیم‌بافی: عشایر مواد اولیه را از پشم دام‌های خود تهیه می‌نمایند. رنگ‌های مورد استفاده در گلیم عمدتاً تیره و در زمینه‌های قهوه‌ای، قرمز تیره مایل به قهوه‌ای، آبی سیر و شتری و رنگ‌های روشن مثل زرد، سبز، كرم، قرمز، سفید است و در شكل‌گیری طرح‌های بلوچی نقش به سزایی دارد.. نقوش و طرح‌ها عموماً راه‌راه، هندسی و محرمات است.دستگاه گلیم‌بافی به صورت افقی است و كمتر از دار عمودی استفاده می‌كنند و شیوه برپایی آن در سیستان با بلوچستان تفاوت دارد. یكی از انواع گلیم “سفره نان” است كه از رنگ‌های بیشتر روشن استفاده می‌شود. از بافت گلیم نوارهایی به عنوان مال‌بند، و مهار بند شتر - مانند سكه و آینه‌دوزی- نیز تولید می‌گردد كه تزیین آن بیشتر با خرمهره و صدف، منگوله‌های پشمی باقی‌مانده از مواد اولیه است. گلیم در ابعاد مختلف به عنوان زیرانداز، چادرشب، كناره، سجاده، جوال تولید می شود. 

بوریا، سبدبافی، پرده‌بافی، توتن سازی:از دیگر هنرهای دستی استان بوریا‌بافی (حصیربافی) و پرده‌بافی است. استفاده از این فن در پوشش سقف‌ها در شهر سوخته به پنج‌هزار سال پیش برمی‌گردد. اكنون نیز حصیر در مساكن بومی منطقه به وضوح قابل رویت است. مواد اولیه حصیر در منطقة بلوچستان، از نوعی درخت خرمای وحشی به نام داز كه در كنار رودخانه‌ها و مسیل‌ها می‌روید، به‌دست می‌آید. از برگ داز، انواع مختلف ظروف مایحتاج روزمره و زیرانداز در ابعاد مختلف تولید می‌گردد. گاهی جهت تزیین آن‌ها از موی بز نیز استفاده می‌شود.از عمده‌ترین تولیدات حصیری می‌توان به زیرانداز، جارو، سجاده، جای نان، صندوقچه وسایل آرایشی، لانه مرغ و انواع سبدهای حمل و نقل كالا، نگهداری خرما، پرده حصیری، پوشش سقف اشاره كرد.

زرگری:زرگری و نقره‌سازی یكی دیگر از هنرهای دستی استان است. در اثر تغییرات زمان و عوامل متعدد دیگر، نقره‌سازی، جای خود را به طلاسازی داده است. زرگرهای بلوچ از اقوام و طوایف مشخصی هستند كه علاوه بر جواهرسازی، انواع زیورآلات زنان بلوچ را با مهارت تهیه می‌كنند.زنان بلوچ مانند اغلب زنان مردم ایران از زیورهای بومی استفاده می‌كنند. زرگرهای محلی زیورهای طلا و نقره را با نقوش ساده هندسی و نمادین می‌سازند. این زیورها برای زینت سر‌و‌گردن و گوش و بینی و دست و پا استفاده می‌شود. زیورهای بلوچی بیشتر شبیه زینت‌آلات مردم پاكستان و هندوستان است. دلیلش رفت و آمد زیاد بین ساكنین بلوچستان و قسمت غربی شبه قاره هند و پاكستان است.

سفالگری:پیشینه هنر سفالگری (سفال‌سازی) با توجه به اسناد و مدارك به عصر پارینه سنگی و پیش از تاریخ به مناطق باستانی بلوچستان می‌رسد. در شهر سوخته‌ سیستان، 3200 سال قبل از میلاد، تولید سفال چشمگیر بود. از این میان سفال روستای كلپورگان حكایتی دیگر دارد.

سفال‌سازی در كلپورگان: این روستا در 25 كیلومتری شهرستان سراوان واقع شده است. ساخت سفال امروزه هم در این روستا به صورت كاملاً ابتدایی و به روش لوله‌ای (كُویلْ-فتیله‌ای)، بدون لعاب و با نقوش سیاه‌رنگ، توسط زنان بومی، با دست انجام می‌پذیرد. این هنر نیز مانند دیگر هنرهای منطقه، به دلیل شباهت به سفال‌های ماقبل تاریخ، از شهرت خاصی برخوردار، و طرفداران زیادی دارد. مواد اولیه آن كه دو نوع خاک است، توسط مردان تهیه می‌شودوپس از مخلوط نمودن به نسبت‌های مورد نظر، به صورت دوغاب و سپس گل درآمده و در اختیار زنان هنرمند قرار می‌گیرد. ابزار كار بسیار ابتدایی است و هر كدام نام محلی خود را داراست یكی از این ابزارها بونو (bono) گل را روی آن قرار می‌دهند. شكل آن محدب و مدور است و با دست و انگشتان پا به چرخش درمی‌آید و به گل فرم می‌دهد. تولیدات سفال‌های كلپورگان شباهت زیادی به سفال‌های به دست‌ آمده از حفاری‌های مناطق باستانی در هزارة سوم پیش از میلاد سیستان و بلوچستان و كرمان، گیلان، مناطقی از كشورهای آسیایی چون هند، ژاپن و پرو دارد. و اغلب به شكل كاسه، كوزه، جام، قدح، پارچ، لیوان و … ساخته می‌شود.  اغلب ظرف‌های ساخته شده دارای سرپوش است. برخی از سرپوش‌ها به عنوان یك ظرف مستقل نیز كاربرد دارد. سرپوشی به صورت كاسة آبخوری ساده، و سرپوشی دیگر به صورت قدح به روی كاسه‌ای بزرگ است كه به عنوان جامی برای تنقلات در پذیرایی از مهمان به كار می‌رود.

قالي بافی: قدمت اين هنر، با ورود شاخه‌اي از اقوام سكائي به سيستان برمي‌گردد. زیراندازهای سیستانی به سه نوع تقسیم می‌شود:
1. نوع تاریخی یا كهن كه تا آغاز سده چهاردهم هـ.ق بافته می‌شد.2. نوع میانه كه از حدود اواخر قرن سیزدهم هـ.ق بافته شده و هنوز هم رایج است.3. نوع نو، كه هم‌اكنون بافته می‌شود.
عمده مواد اولیه توسط روستاییان تهیه شده و از رنگ‌های متنوع استفاده می‌نمایند. نقوش اغلب تجریدی و به صورت هندسی، مرغی، انسانی یا طرح و بافت كلی مددخانی، بهلوری، خشتی، سلیمانی و گلدانی است. در حال حاضر فرش سیستان به دلیل نوع طرح، رنگ، نقش، ابعاد، دوام علاوه در بازارهای داخلی و بازارهای خارجی فروش دارد. سیستان به لحاظ ارتباط گسترده فرهنگی و هنری با بلوچستان، عشایر خراسان، تركمنستان، در زمینه نقش و رنگ و ابعاد قالی‌های خود با این مناطق وجوه اشتراک فراوان دارد.

آیت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی

  آیت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی از مراجع عالیقدر جهان تشیع   

ایشان در نهم ربیع‌ الاول سال 1349 هجری قمری در خانواده‌ای متدین ومشهور به علم و دانش در مشهد مقدس رضوی به دنیا آمد. پدرش «سید محمّد باقر»عالمی مقدّس ، و مادرش علویه‌ای والا مقام ، فرزند «علاّمه سیّد رضا مهربانی سرابی» بود. جدّ وی عالم جلیل ‌القدر «سیدعلی سیستانی» بود که علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتاب طبقات اعلام الشیعه در باره‌اش چنین آورده است:

« وی  از شاگردان ملاعلی نهاوندی در نجف اشرف، و از شاگردان مجدّد شیرازی در سامرّا  بود. وپس از آن در زمره خواص سیداسماعیل صدر در آمد و در حدود سال 1318 هجری به مشهد امام رضا (علیه السلام) بازگشت و در آن‌ جا رحل اقامت افکند و با بهره وافری که از دانشِ و پارسایی و صلاح برده بود، به جایگاه بلندی دست یافت»

اطلاعات بیشتر

شهید حاج قاسم میرحسینی

سردار شهید حاج قاسم میرحسینی قائم مقام لشکر پیروز۴۱ثارالله درسن ۲۳سالگی به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.

شهید میرحسینی از۱۷سالگی به فرماندهی گردان، تیپ،مسئول طرح وبرنامه ریزی،مسئول طرح عملیات لشکر و باتوجه به رشادت، شجاعت وروحیه فرماندهی که درعملیاتها ازخودنشان داده بود ، به قائم مقامی لشکر ۴۱ثارالله برگزیده شد.

اطلاعات بیشتر

فرخی سیستانی

ابوالحسن علی بن جولوغ فرخی سیستانی شاعر بزرگ ایرانی اواخر سدهٔ چهارم و اوایل سدهٔ پنجم هجری قمری است. وی علاوه بر تسلط بر شعر و ادب در موسیقی نیز مهارت داشت و بدین وسیله توانست به دربار ابوالمظفر شاه چغانیان و سپس به دربار سلطان محمود غزنوی راه یابد و منزلتی والا بدست آورد. فرخی را یکی از بهترین قصیده‌سرایان ایرانی می‌دانند تا جایی که گفته‌اند سخن سهل و ممتنع در عربی خاص ابوفراس حمدانی و در فارسی خاص فرخی است. تاریخ فوت او را ۴۲۹ هجری قمری ذکر کرده‌اند.

اطلاعات بیشتر

استاد ابولفرج سکزی

ابوالفرج سگزی (متوفی ۳۹۳ ه. ق) از شعرای نامدار و اندیشمند سدهٔ چهارم سیستان است که در حدود سال‌های ۳۷۲-۳۳۳ هجری قمری به هنر شاعری مشغول بود و نویسندهٔ تعدادی کتاب شعر است که از بین رفته‌اند. مطالعه در زندگی و شعر ادیبان قبل از خودش، از وی استادی چیره دست و سراینده‌ای ماهر ساخت، به طوری که در متون، همیشه لقب «استاد» در کنار نامش مشاهده می‌شود

دهخدا اورده است

ابوالفرج سكزي شاعري از مردم سيستان بود وي مداح ابوعلي سيمجور بود دال سبكتكين را هجا مي گفت پس از غلبه محمود برال سيمجور سلطان به قتل او فرمان داد وبه شفاعت عنصري شاعر كه شاگرد ابوالفرج بود از مرگ رهايي يافت گويند او عمري دراز يافته و بع صدو بيست سالگي رسيده است و دولت شاه سمر قندي گويد اورا در علم شعر چند كتاب نفيس است و اكابر در رسائل خود به اشعار ابوالفرج استشهاد مي كنند واز كفته هاي اوست

عنقاي نغرب است در اين دور خرمي

خاص از براي محنت ورنج است ادمي

چندان كه گرد صورت عالم برامديم

غمخوار ادمي است وبيچاره ادمي

هركي بتور خويش گرفتار محنتد

كس رانداده اند برات مسلمي

وگويند انگاه كه سلطان محمود بروي دست يافت وبشفاعت عنصري از جريمه اوگذشت اموال وجهات اورا باستاد عنصري بخشيد واستاد عنصري نيمي از اموال اورا بدو گذاشت

دهخدا/ الف- ا- اثبات/ تهران/ 1325/ جلد2/ ص716 واثرافرينان جلد 3 ص 248

محمد بن وصیف سیستانی

محمد بن وصیف سگزی معاصر یعقوب لیث  و  عمرو بن لیث صفاری بود که  نخستین  شعر مکتوب دری را در نیمه ی اول قرن سوم ه.ق (حدود865میلادی) سرود   

اطلاعات بیشتر

محمد بن مخلد سیستانی

محمد بن مخلد سیستانی از بزرگان علم و ادب و از نخستین شاعران ایران، معاصر یعقوب لیث صفاری(265-254ه.ق)بوده است

    جز تو نزد حوّا و آدم نکشت         شير نهادى بدل و بر مَنِشت
    معجز پيغمبر مکّى توئى             بکُنش و بمنش و بگوشت
    فخر کند عمّار روزى بزرگ           کوهمانم من که يعقوب کُشت

ابوالفتح سکزی

ابوالفتح سکزی یا ابوالفتح سیستانی، از شاعران و ملوک برجسته سیستان در سده یازدهم هجری قمری است. علاوه بر حکومت داری، در سرودن شعر تبحر داشت. گرچه در سیاست حکومتی با برادرش ملک حمزه اختلافی نداشت، اما در زمینه شعر وشاعری با وی اختلاف داشت. حمزه غافل سیستانی این رباعی را خطاب به برادرش ابوالفتح سیستانی سروده است.

برخاطر عاطرت غباری نرسد

از گفته من تو را نقاری نرسد

هرچند طلای خاطرت غش نیست   

بی زحمت آتش به عیاری نرسد

ابوالفتح نیز پس از دیدن رباعی برادرش، در جواب می سراید.

نظمم ز شراب معنوی سرشار است         

در کش را هوشیاری، ای در کار است

محتاج به پایمردی آتش نیست       

نقد سخنم، طلای دست افشار است

ابوالفتح علی بن محمد بستی

ابوالفتح علی بن محمد بستی از شاعران سده چهارم هجری قمری است.زادگاه او را شهر بست سیستان می‌دانند.او به زبان عربی تسلط کامل داشت.از نتایج طبع او، دو دیوان شعر به جای مانده‌است. وفات وی را به سال ۴۰۱ ه.ق ثبت نموده‌اند. نویسنده کتاب دورنمایی از فرهنگ ایرانی و اثر جهانی آن، این شعر را به عنوان نمونه‌ای از اندیشه و قلم این شاعر سیستانی در نوشته خویش آورده‌است.

یکی نصیحت من گوش دار و فرمان کن      

که از نصیحت سود، آن کند که فرمان کرد

همه به صلح گرایو مدارا کن

که از مدارا کردن، ستوده گردد مرد

ابو داوود سجستانی

ابو داوود سجستانی، وی متولد ۲۰۲ هجری قمری و متوفای سال ۲۷۵ ه.ق می‌باشد. بنا به اظهار ابن ندیم، نام اصلی او سلیمان بن اشعث بن اسحاق بن بشیر شداد است.

این فقیه و دانشمند سیستانی، کتب متعددی در فقه، تفسیر و حدیث تالیف نموده‌است که مشهورترین آن حدیث السنن است که مشتمل بر پانصدهزار حدیث که چهار هزار و هشتصد حدیث فقط در باره فقه و تشریع در آن آمده‌است.

دهخدا در لغت نامه و در خصوص وی چنین می‌نویسد.سلمان بن اشعث بن اسحاق بن بشیر، مشهور به ابو داوود، پیشوای اهل حدیث است.

تالیفات

   حدیث السنن

   المراسل

   البعث والمنشور

   رساله تسمیه الاخوه

   ابتداء الوحی

   اخبار الخوارج

   رساله الی اهل مکه فی وصف سننه

   رساله فی متشابه التعبیرلفظ فی آیات القرآن

   الدعاء

   دلائل النبوه

ابراهیم سجزی سیستانی

ابراهیم سجزی سیستانی، از دانشمندان سیستانی قرن اول هجری قمری است.ابراهیم در سال شصت هجری قمری، پانزده حرف از حروف اوستایی در خط «مسند» را، به جای حروفی در خط کوفی، بکار برد. وبرای آن اصول وقاعده‌ای ترتیب داد که به مراتب از خط مسند آسانتر بود.بدین ترتیب ابراهیم سجزی مخترع خط معقلی به شمار می‌رود.

اکثر ازدواجها در سيستان، فاميلى و درون گروهى است. ضرب المثل معروفى است که عقد پسر عمو و دختر عمو در آسمانها بسته شده است. به همين دليل بيشتر زوجين در سيستان «ناف بريد» بوده و يکديگر را مى‌شناسند. اگر ازدواج خارج از فاميل صورت گيرد، تحقيق و تفحص براى يافتن يک دختر خوب از طرف خانواده پسر آغاز ميگردد و اولين سئوال اينست که دختر فلانى «خوزگار» (خواستگار ـ نامزد) دارد يا ندارد؟
اگر از خوزگار، نداشته باشد اقدامات جهت مراسم «قاصدى» (خواستگارى) رسمى آغاز مي‌شود. به هرحال اگر دختر نامزد داشت دوستان يا خويشانى که واسطه اين کار هستند. اول ترتيب ملاقاتى را جهت ديدن دختر توسط پسر فراهم مى‌کنند. اين ديدار بدون اطلاع والدين و معمولاً دختر در منزل همسايه يا سر نهر و مزرعه صورت مى‌گيرد. بعد از يکبار ديدار ظاهرى و گذرا تحقيق در اطراف از جهت عيب و ايراد آغاز ميشود. مثلاً نماز مى‌خواند يا نه؟ لکنت زبان دارد يا نه؟ دستش بو مى‌دهد يا نه؟ زيرا مردم سيستان اعتقاد دارند اگر دست دخترى بوى بد بدهد نان يا خميرى هم که پخت مى‌کند، بد بوست.
در صورت پسنديدن دو طرف، از خانواده دختر وقت گرفته مى‌شود يک هيأت چند نفره از طرف خانواده پسر عازم منزل دختر مى‌شوند. و خانواده عروس با روى خوش و جملات، خوش آمديد، چه عجب، منزل ما پاانداز شما از ميهمانان استقبال مى‌کنند، ميهمانان نيز جواب مى‌دهند. قربان ابروى باز شما وغيره... بعد از پذيرايى و از هر درى سخنى بالاخره اصل مطلب با صلوات ريش سفيد و فرد مسن مجلس آغاز مى‌شود: وکيل يا نماينده داماد از پدر عروس يا نماينده آنها مى‌پرسد آيا فلان آقا (نام داماد) را به غلامى يا فرزندى خود قبول مى‌کنيد؟ در صورتيکه جواب مثبت بود با خوشحالى صلوات فرستاده مى‌شود و کلمه مبارک است، به پاى هم پير شوند. بين اعضاى خانواده عروس و داماد رد و بدل مى‌شود و پير مجلس مى‌گويد: « پو هيچ کدک و رو نميفته؛ يا پاى هيچکدام از دو خانواده در گودال نمى‌افتد» و کنايه از اين است که اصالت هيچيک با اين ازدواج به خطر نمى‌افتد و بعد از شب نشينى خداحافظى کرده و هر کس به منزل خود ميرود تا مقدمات کار عروسى را فراهم نمايند.

بیشتر در ادامه مطلب

نام انگلیسی:  Chahnimeh lakes    

نام فارسی :  دریاچه‌ های چاه نیمه 

مجموعه دریاچه های چاه نیمه در استان سیستان و بلوچستان واقع است. چاه نیمه ها كه چهار گودال طبیعی آب را شامل می شود در 35 كیلومتری زابل در شهرستان زهك قرار گرفته است. قطع جریان آب هیرمند به مرز ایران و در نهایت خشكسالی 10 ساله اخیر سبب بروز مشكلات عدیده ای برای ساكنان دشت سیستان و به تبع آن شهرستانهای همجوار شده است. در مواقع کم‌آبی، آب آشامیدنی تمام منطقه سیستان و شهرستان زاهدان و نیز قسمتی از آب کشاورزی سیستان از این دریاچه مصنوعی تأمین می‌شود. در حاشیه آب‌های زلال چاه نیمه، پارک جنگلی و باغ وحشی احداث شده که منظره زیبایی را به وجود آورده است و بزرگ‌ترین تفریحگاه جنوب شرق کشور به حساب می‌آید.

 رودخانه هيرمند زابل، تنها شريان حياتي سيستان است كه از طرف كوههاي بابا در افغانستان سرچشمه مي‌گيرد، و پس از طي مسافتي در حدود 1050 كيلومتر وارد درياچه هامون مي‌شود. كه البته در مدت هفت سال خشكسالي هيچ آبي وارد درياچه هامون نشده و اين درياچه با تمام زيبائي اش به گودالي پر از شن و خاك تبديل شده است. تمام آب مصرفي دشت سيستان از طريق اين رود تأمين مي‌شود. در ضمن، دوام رودخانه‌هاي منشعب از آن و درياچه و مخازن چاه نيمه، همه بستگي به جريان آب هيرمند دارد.

هيرمند در مرز ايران و افغانستان به دو شعبه تقسيم مي‌شود. شعبه اصلي كه به نام رود مشترك ناميده مي‌شود قسمتي از مرز مشترك دو كشور را تشكيل مي‌دهد، سپس وارد افغانستان مي‌شود. شعبه ديگر، در خاك ايران است كه خود به دو شاخه تقسيم مي‌شود. يكي به طرف چاه نيمه ها و ديگري به طرف مناطق كوهك و زهك مي‌رود كه دو سد انحرافي در اين دو منطقه بر روي آن احداث شده است.

سد سيستان نيز بر روي شاخه‌اي كه از طريق چاه نيمه تأمين مي‌شود، احداث شده است در قسمت جنوب دشت سيستان و در حوالي مصب هيرمند، گودال‌هاي طبيعي بزرگي وجود دارد كه در حال حاضر از آنها بهره‌برداري مي‌شود. اين گودال‌ها ضمن ذخيره‌آب براي آبياري مناطق بيشتري از سيستان، از زيان‌هاي وارده در مواقع سيلابي شدن رودخانه هيرمند جلوگيري مي‌كند.

مساحت اين مخازن كه به صورت درياچه كوچكي در آمده، در حدود چهار هزار و هفتصد هكتار است. از اين مخازن علاوه بر آبياري، مي‌توان براي پرورش ماهي نيز استفاده كرد. حداكثر گنجايش اين مخازن ششصد و شصت ميليون متر مكعب است و ظرفيت قابل بهره‌برداري سالانه آن تا سيصد و چهل ميليون متر مكعب نيز مي‌رسد كه در حال حاضر چاه نيمه هاي 1تا3 مورد استفاده قرار گرفته و در كنار آنها چاه نيمه چهارم در حال احداث مي باشد.

بیشتر در ادامه مطلب

رقص شمشیر یکی از اصیل‌ترین رقص‌های سیستانی است.

انچه امروزه بعنوان چوب بازی در رقص سیستانی شناخته می‌شود ادامه رقص شمشیر است که سیستانیان باستان و گذشته برای استمرار آمادگی دفاعی مبارزین خود در زمان صلح با این رقص شمشیر به تقویت روحیه وامادگی دفاعی نیروهای خود کمک می‌کردند. رقص شمشیر که ابتدا با یک نوع رقص معنوی و چرخش سماعی اغاز می‌شود در اصل همان چرخش حول محور وجود است که در فلسفه رقص‌های سماع امده است. دستان روبه آسمان و چرخش‌های مرتب و منظم هریک دارای معانی خاص خود است.

رقص چوب سیستانی استمرار رقص شمشیر سیستانی است. در هر مرحله از رقص شمشیر به استناد تحقیقات و اسناد میدانی کانون جهانی فرهیختگان سیستانی که در سایت نیمروزانلاین دات ای ار امده است؛ اسراری نهفته است. مثلاً وقتی حریف می‌افتد رقیب او را دعوت به برخاستن می‌کند و به او فرصت می‌دهد که برخیزد که این یاداور دلیری رستم است که دشمن خفته اش را بیدار کرد و بعد با او مبارزه کرد رقص شمشیر زابلی که نمادی از پهلوانی ودوره اساطیری ایران است توسط گروه موسیقی سنتی ورقص سنتی نیمروز در جشنواره‌های بین‌المللی وبرنامه‌های زنده تلویزیون اجرا شده است وبه گفته محمدآذری:رقص شمشیر نه تنها خشونت نیست بلکه نمادی از دوره کهن واساطیری ایران است که در ان مردانگی وشهامت در کنار مبارزه ودفاع از وطن ومفاهیم بلندی از این دست موج می‌زند.

تنور در سیستان مقدس است به گونه ای که اگر کسی خانه اش را ترک کند تنور را خراب نمی کند.
تنور از خشت خام ساخته می شده و با پیشرفت تکنولوژی خشت خام جای خود را به آجر داده است. روی آجر ها را با مخلوطی از خاک و نمک می پوشانند تا هم نان بعد از پخت راحت جدا شود و هم نمک گرما را نگه می دارد. و شاید خاصیت پزشکی نیز داشته باشد.

نان را با یکی از صنایع ساخته دست خود سیستانیان به نام لوبندک به تنور می چسپاندند.

البته برای اینکه دست شان از حرارت و گرمای آتش تنور در امان بماند از چیزی به نام آستیکه استفاده می کردند که با چند لایه پارچه دوخته می شد. آستیکه را بزرگتر از اندازه دست می دوختند تا وقتی که نان را از درون تنور بر می دارند و یا درون تنور می زنند به راحتی تمام دست و انگشتان را نگه دارد تا مبادا حرارت آسیبی به دست وارد آورد.

وقتی هیزم داخل  تنور ریخته می شد در دومون یا دومول  تنور رو برای این که اکسیژن به آتش برسه و شعله ورتر بشه باز می ذاشتن ..

اما بعد از ایجاد ِ زغال ، در ِ این دهانه بسته می شه. تا هم روند زغال  شدن زغالها کندتر شود و هم به دلیل  رسیدن  اکسیژن به زغالها از سوختن  نون بخاطر حرارت زیاد جلوگیری شود. می توان گفت به نوعی تنظیم کننده درجه حرارت  داخل  تنور می باشد.

کوه خواجه (کوه اوشیدا) یا (کوه رستم)

تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان است که در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل قرار دارد. اوشیدا در زبان فارسی میانه به معنی ابدی است. این کوه ذوزنقه‌ای شکل که نزد سه دین اسلام، مسیحیت و زرتشت مقدس است، از سنگ‌های بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع ۶۰۹ متر از سطح دریا، مانند جزیره‌ای در میان دریاچه هامون قرار دارد.

در اطراف این کوه تعداد زیادی آثارباستانی از دوران ساسانیان، اشکانیان و بقایای اماکن اسلامی و معبد بودایی باقی‌مانده‌است که شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزاد، قلعه چهل دختر، قلعه سرسنگ، آرامگاه خواجه غلطان، ساختمان پیر گندم بریان، خانه شیطان، بناهای منفرد آرامگاهی و قبور اسلامی است. آثار تاریخی پیش از اسلام محوطه ی تاریخی کوه خواجه شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزادو قلعه چهل دختر می‌باشد.ارنست هرتسفلد در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۹ میلادی با بررسی این مجموعه عنوان تخت جمشید خشتی را برای مجموعه ی کاخها برگزید.

محيط طبيعي

شهرستان زابل با حدود 329317 نفر جمعيت در جنوب خاوري ايران و شمال استان با مساحتي بالغ بر 14252 کيلومتر مربع واقع گرديده است. از جانب شمال و شمال شرق با استان خراسان جنوبي، از شرق در امتداد مرز با کشور افغانستان، از جنوب با شهرستان زهک و از غرب با کوير لوت هم مرز مي باشد.

زابل داراي سه بخش :مركزي ،پشت آب،  و شيب آب است که با يک جاده آسفالته به طول206 کيلومتر به مرکز استان راه دارد. فاصله آن با تهران 1078 کيلومتر است.

پيشينه تاريخي

سيستان اين سرزمين رازهاي سر به مهر، محوطه‌اي دارد كه حيرت همگان را برمي‌انگيزد. كمتر كسي را مي‌توان سراغ گرفت كه نامي از شهر سوخته سيستان و تمدن كهن اين سامان نشنيده باشد. امروزه نام و آوازه شهر سوخته سيستان چنان در دنيا پيچيده است كه هر دوستدار تاريخي و باستانشناسي آرزوي ديدن آن و قدم نهادن در اين سرزمين كهن را دارد. اين سرزمين چنان از جايگاه ويژه‌اي در دنياي باستان برخوردار است كه "سراورل اشتين" باستان‌شناس معروف انگليسي آن را بهشت باستان‌شناسان نام نهاده است. مورخين ساخت نخستين شهر در سيستان را به گرشاسب، يکي از نوادگان کيومرث نسبت داده اند. طي دوره هاي مختلف ولايت سيستان تمدن هاي بسياري را به خود ديده و جزو مراکز اوليه تمدن بشري بوده است.

سيستان در زمان هخامنشيان منطقه اي آبباد بوده و بر اساس کتاب زرتشت، يازدهمين سرزمين آفريده شده توسط اهورامزدا است. اين امر در کتيبه هاي بيستون و تخت جمشيد که سيستان را يکي از ممالک شرقي داريوش ذکر کرده اند، منعکس شده است.

لفظ زرنج، قديمي ترين نام سيستان و زاولستان استکه در کتيبه داريوش نيز با همين نام است. نيمروز نام ديگر سيستان است که به معني جنوب مي باشد. از سيستان به نام هاي سگستان، سجستان و سيوستان ياد کرده اند.

آب و هوا

آب و هواي زابل از نوع بياباني و گرم و خشک است. حداقل دما در دي ماه 17 درجه و حداکثر دما در تير ماه 45 درجه گزارش شده است.

جريان باد در سيستان در کليه فصول برقرار است. بادهاي 120 روزه سيستان حاصل توده هاي پرفشار غربي است که در فصل تابستان از جهت شمال غرب به جنوب شرق ميوزد. حداکثر سرعت در تير ماه به 100 کيلومتر در ساعت ميرسد که در مسير باعث جابجايي ريگهاي روان ميگردد و طوفان شن، تپه ماهور و برخان هاي ماسه اي را شکل مي دهد. طرح تثبيت شن هاي روان به وسيله مالچ پاشي و ايجاد پوشش گياهي از راههاي جلوگيري از پيشرفت اين طوفان ها در منطقه سيستان است. از باد در سيستان، بهره گيري فراواني مي گردد، از جمله خارخانه ها(کولرهاي طبيعي منازل) يخدان ها، بادگيرها و آس بادها به طوري که اين منطقه به عنوان خاستگاه آسباد در دنيا لقب گرفته است.

شهر سوخته

كوه خواجه

موزه مردم شناسي

بانك ايران و انگليس

آسباد هاي حوضدار

قلعچه

قلعه رستم

قلعه سام

ارگ سه كوهه

روستاي تاريخي سه كوهه

كاروانسراي فرنگي

گمرك بلژيكي ها

ميل نادر

ميل دولت آباد

زيارتگاه بي بي دوست

سکوهه یا سه کوهه

یکی از آبادی‌های بسیار قدیمی سیستان و مربوط به دوران قاجار است که در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی زابل واقع شده‌است. بنای اصلی آن از سه قسمت به هم پیوسته ارگ جنوبی، ارگ شمالی و ارگ میدانی تشکیل شده‌است.

• ارگ جنوبی

شامل یک حیاط مرکزی با مجموعه‌ای از اتاق‌ها در اطراف و یک ایوان بلند و باریک در ضلع شمالی می‌باشد و متعلق به حاکم آن زمان بوده‌است.

• ارگ شمالی

این قسمت معروف به فلک سر(ملک سار) است و از وسعت کمتری نسبت به ارگ جنوبی برخوردار است. این قسمت استراحتگاه حاکم و همرا او بوده‌است. نمای بیرونی چند ضلعی و تمام سطح گنبد و طاق‌ها ی آن پوشیده‌است.

• ارگ میدانی (میدان مرکزی)

قلعه نسبتاً بزرگی است که حدفاصل ارگ جنوبی و ارگ شمالی است و در داخل آن اتاق‌هایی وجود دارد که جایگاه خادمان و محافظان حاکم بوده‌است.

ویژگی معماری :

مصالح مورد استفاده از کاه گل، خشت خام و ملاطهای گچ و خاک می‌باشد. 

ویژگی مهم :

• مرکز برافراشتن پرچم ایران در مبارزات با استعمار انگلیس در منطقه

• آخرین حاکم سیستان در دوران قاجاریه

• ثبت شواهد باستان شناسان مبنی برادامه روند تکامل معماری در منطقه

منابع :

• کتاب راهنمای مختصر آثار باستانی سیستان – دکتر سیدمنصور سید سجادی – چاپ ۱۳۸۲ – ناشر سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان سیستان و بلوچستان

• کتاب سیستان بهشت باستان شناسان – گروه باستان شناسی دانشگاه زابل- چاپ ۱۳۸۰ – ناشر روابط عمومی دانشگاه زابل

• مقاله سیستان سرزمین اساطیر - اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری – ستاد تسهیلات مسافرین نوروزی شهرستان زابل

بازدید جناب آقای نجارمعاون محترم وزیرکشورومهندس کردمعاون محترم استانداربه همراه مهندس اربابی مدیرکل بحران استانداری ومهندس ناظری فرماندارویژه ازمناطق طوفان زده وخسارت دیده سیستان

 عکسهای بیشتر در ادامه مطلب

شروع قاليبافي در سيستان به دو هزار سال پيش بر مي گردد كه اقوام سكايي در دشت زرخيز سيستان ساكن شده و به كشاورزي پرداختند و بافندگي خود را همچنان حفظ كردند . قوم مذكور در قرن پنجم ق .م قالي و گليم مي بافتند و نمد توليد مي كردند و از گورهاي آنان در شمال آلتايي واقع در سيبري ، قالي ، گليم و نمد به دست آمده است .

در نوشته هاي اوايل دوره اسلامي ، سيستان داراي بهترين بافته هاي ابريشمي و پشمي بوده است . شهرت بافته هاي سيستان در آغاز دوره اسلام نشان از سابقه طولاني و درخشان قالي بافي در منطقه دارد . كشف « قالي پازيريك » نشان مي دهد كه اين قالي توسط اقوام سكايي بافته شده است و به جرات مي توان گفت سكاها نخستين كساني بودند كه بافته هايي بسيار زيبا از خود به جاي گذاشته اند .

طرحهاي قالي سيستان شبيه ذكور بدون داشتن طراح ونقاش به صورت ذهني از نسلي به نسلي ديگر منتقل شده اند .

قالي بافان سيستاني به واسطه زندگي غير ساكن از دارهاي افقي استفاده مي كردند ولي در حال حاضر دارهاي آنان به دارهاي عمودي تغيير يافته است.

قالي و قاليچه هاي سيستان داراي يكي از اصيل ترين انواع قالي در كشور ماست . اين هنر و صنعت مرهون كوشش و روحيه شاد و پرتوان زن سيستاني بوده است . زيراندازهاي سيستاني به سه نوع تقسيم مي شوند:

الف ـ تاريخي يا كهن

ب ـ‌ مياني

ج ـ نو

الف ـ تاريخي يا كهن : سنت قالي کهن سيستان به بافته هاي سكايي مي پيوندد داراي گره تركي كه نشانه كهنترين قالي معروف جهان پازيريك است . مهمترين رنگهاي بكار رفته در اين قالي سبك كهن سيستان ، رنگ سورمه اي ، فيروزه اي ، زرد وسرخ مي باشد . نقشه هاي اين سبك عبارتند از : خشتي ،‌دوخشتي ، خشته خشته ( ترنج ترنج ) ، گلداني ، درختي .

ب ـ سنت قالي به سبك ‌ مياني : گره مورد استفاده فارسي است ، رنگ بندي آن شبيه نوع كهن است و نقش هاي اين سبك عبارتند از :نقش جنگلي ، گل قنداني ، چپات اشتر ، مددخاني ، قاب قابي

ج ـ  سنت قالي به سبك امروزي يا نو: نوع گره فارسي است . نقش هاي اين سبك عبارتند از :محرمات ، لچك ترنج

اقوام و طایفه‌های سیستان و بلوچستان، به اقوامی گفته می‌شود که در استان سیستان و بلوچستان سکونت داشته‌اند و یا زندگی می‌کنند و از لحاظ ساختار طایفه‌ای، قومی و نوع سکونت به پانزده گروه تقسیم می‌شوند.

♦ بازماندگان قدیمی و اصیل سیستان که توانسته‌اند نسل خویش را ازخطر قتل عام‌ها و کشتارهای دسته جمعی مغولان، تیموریان، و ازبک‌ها حفظ کنند، شامل: طایفه‌های پودینه، میر، کاظمی،کیخا، کیانی، کمالی، ارابیب و پهلوان؛ته کر و نورا

♦ طوایفی که معتقدند ریشه قومی آنان عرب می‌باشد، شامل: گمشادزهی ، نهتانی ، سالارزهی ، کول و صیاد

♦ طوایفی که منتسب به محیط زیست اولیه خودشان هستند، شامل دلخکی، دلارامی، گرگ، سرگزی و خاراکوهی، که به ترتیب ازمناطق دلخک، بیابان گرگ، شوره‌گزها و خارکوه واقع در مجاورت هیرمند سرچشمه می‌گیرند.

♦ طوایفی که از کوه‌های بارز کرمان آمده و از وجودشان در جنگها و اهداف امنیتی استفاده می‌شده‌است، شامل سنچولی (سنگچولی) و جهان تیغ،جمالزهی

♦ طوایفی که قبل از ویرانی سیستان آنجا بوده‌اند اما توسط تیمور اجباراً به مناطق دیگر منتقل شده‌اند، شامل جمشیدی و بختیاری

♦ طوایفی که به کولی‌ها (دوره گردها) معروفند، شامل ماهککی، گلوی، پتی پشم، چتله و کیال

♦ قبایل گاوچرها (دامداران) یا گوچرهای سیستان، شامل آبیل، ده مرده، سراوانی و کلبعلی

♦ طوایفی که ریشه افغانستانی دارند، شامل غلجه‌ای، بارکزایی، فراهی، هراتی لکزایی و گلوی

♦ طوایفی که ریشه تاجیکی دارند، شامل راشکی

♦ طوایفی که ریشه در بلوچستان پاکستان دارند، شامل ، شیرانزائی، سنجرانی، رخشانی و سارانی

♦ طوایفی که از اطراف تهران به سیستان کوچ کرده‌اند، شامل شهریاری و نوری

♦ طوایفی که از منطقه لاش وجوین و قلعه کاه به سیستان آمده‌اند، شامل سموری، ارجونی، تجگی، اوکاتی

♦ طوایفی که ریشه قومی آن‌ها از ایل ممسنی استان فارس است، شامل:سرابندی, شهرکی,پیری ,شه بخش,جهانتیغ،میر, بامدی،براهویی، بزی، جر و قزاق،جمالزهی

♦ طوایفی که در اطراف زاهدان و در کوه ها زندگی میکردند و یکی از اصیل ترین قوم های بلوچ هستند نارویی {هم اکنون بیشتر مردم این قوم پراکنده شده اند}

♦ طوایف شهرستان سوران که بومی بلوچستان هستند:باهورزهی-محمدی سوران-هیبت زهی-رضازهی-ملازهی-صاحبدادزهی-میرمرادزهی-مسکانزهی-جهاندیده-محمودی-پورمند-بهرامی-هونکزهی--بارانزهی-دهواری- دهانی- و...

♦ طوایف شهر جالق واقع در سراوان:سپاهی-رییسی-امرا-ملکزاده-ملازاده-نعمت اللهی و...

خشکسالی طولانی مدت سیستان و قطع ورودی آب هیرمند موجب گشت تا دریاچه هامون خشک شود. خشک شدن هامون به عنوان یکی از مهمترین تالاب های بین المللی پیامدهای زیست محیطی و انسانی مهمی را به دنبال داشت. مردمان پیرامون دریاچه که با آب زندگی می کردند و شغل و رزقشان وابسته ی به آب دریاچه ی هامون بود گرفتار مشکلات فراوان شدند. آنان صیاد بودند و یا دامدار و این هر دو وابسته ی به آب است.

خشکی تالاب فشار زندگی را در حاشیه ی هامون بسیار زیاد کرد و دامداران و صیادان گرفتار عسرت روزگار شدند. اما به تحقیق می توان گفت وضعیت اسف بار این اقشار حتی حس ترحم کسی را هم تحریک نکرد، کسی نگفت که صیادان و دامداران پیرامون دریاچه همیشه از زحمت کش ترین ساکنان جلگه ی سیستان بوده اند که بخشی از نیازهای مردم این دشت به پروتئین و لبنیات را تأمین می کرده اند. اما نقش دریاچه ی هامون بر پهن دشت سیستان بسیار فراتر از آن چیزی بود که در پیرامون دریاچه خود را نشان می داد. کشاورزان سیستانی هم گرفتار خشکسالی بودند و زمین ها شخم نخورده و کشت نشده به حال خود رها شده بودند. مصیبت آن بود که تالاب خشک شده، معدن و خاستگاه ریگ روان بود و هر روزه شاهد بارش ریگ روان بر سر شهر و مردمانش بودیم. هجرت به ناکجاآباد آغاز شده و گروه گروه بار سفر بستند و رفتند و تازه عده ای زنگ خطر را شنیدند آنان که دل در گرو سیستان و تالاب هامون داشتند، کانون حساسیت را محیط زیست و احیای تالاب دیدند، نویسندگان نوشتند، روزنامه ها چاپ کردند، وبلاگ ها و سایت ها عکس و خبر زدند، شبکه های اجتماعی فعال شدند، تشکل های غیردولتی به صحنه آمدند و تالاب کانون توجه ملی و جهانی شد و تجمع انرژی مثبت مردمان دشت سیستان، آسمان را به وجد آورد و باران و سیل جاری شد و همگان خوشحال شدند که آب به دریاچه رسید و نسیم طراوت و شادابی در سیستان چرخید و چهره های مردمان سیستان باز و شاداب شد و اتفاقات خوبی افتاد.

1-کارگروه احیای تالاب هامون در تهران تشکیل شد.

2-شش میلیارد و سیصد میلیون تومان بودجه در اختیار محیط زیست استان قرار گرفت.

3-کارگروه احیای تالاب هامون در استان تشکیل شد.

4-جهاد کشاورزی، محیط زیست، آبیاری سیستان که در مدیریت آب سیستان هر کدام ساز خود را می زدند، پای یک میز نشستند تا تصمیم واحد بگیرند.

5-آب ورودی از هیرمند به بیش از حد انتظار رسید.

6-هر صاحب نفوذی مدعی شد که ورود آب محصول درایت و مدیریت اوست و قطعی در کار نخواهد بود و ورود آب تداوم خواهد داشت.

7-آبیاری زمین ها انجام شد و پالیزها و تاکستان ها بارور گشت.

8-رویش نی ها آغاز شد و امید به رونق دامپروری و گاوداری در چشم های دامداران برقی دیدنی نشاند.

9-صیادان کم کم به آب زدند و تور گستردند تا خانه ها و خانواده ها را میهمان ماهی های آب آورده کنند.

10-کوه خواجه ی باستانی، تفرج گاه دشت سیستان، رونق گرفت و قایق ها در پای کوه شروع به چرخ زدن کردند.

11-هوا مطبوع شد و بادهای سیستان بدون گرد و خاک صورت مردمان را نوازش کردند.

12-تعداد اقدامات مجرمانه ی کوچک در سیستان کاهش یافت.

13-پرندگان مهاجر که از سیستان روی برگردانده بودند دوباره راهی تالاب سیستان شدند و تخم گذاری کردند و بچه پرندگان، تالاب را دیدنی کردند.

اما به یک باره ورودی آب هیرمند قطع شد و دریاچه خشکید و مردمان سیستان ماندند و هامون خشک و ده ها پرسش بی پاسخ

1-آنان که مدعی بودند در جاری شدن آب نقش داشته اند و دیگر آب قطع نمی شود حالا چه توجیهی دارند؟

2-محیط زیست که شش میلیارد و سیصد میلیون تومان بودجه گرفت تا با ایجاد تالاب های کوچک هامون را زنده نگه دارد با این پول چه کرده است؟

3-کارگروهی که تشکیل شد تا طرح و برنامه های ویژه برای احیای تالاب هامون بدهد چه خاصیتی داشته است؟

4-مدیریتی که قرار بود برای آب سیستان به صورت واحد درآید در کجا پراکنده شده است؟

5-چاه نیمه ی چهارم و آب ذخیره شده در آن چه سرنوشتی پیدا کرده است؟

6-و باز سرنوشت صیادان و دامداران و کشاورزان سیستان در دست چه کسی رها می شود؟

دوباره باد می وزد، خاک می بارد و نقطه سر خط !

مدیر کل جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: طوفان شن و بادهای ۱۲۰ روزه ۱۵۰ میلیارد تومان به محصولات کشاورزی سیستان خسارت وارد کرد.

رضا نجفی مدیر کل جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در کمیته بحران استان گفت: هم اینک شرایط برای زندگی کردن در منطقه سیستان به خاطر طوفان های شن و ریزگردها دشوار است.
 

وی افزود: ریزگردها به داخل خانه ها نفوذ پیدا کرده و از روی خانه ها ماسه بادی عبور می کند و دیگر کولر آبی جوابگو نیست و باید بحث جایگزینی اسپیلت به جای کولر آبی  را در منطقه جدی بگیریم.
 

مدیر کل جهادکشاورزی استان ادامه داد: 450 هزار نفر از جمعت منطقه سیستان در معرض بیماریهای تنفسی قرار دارند.
 

نجفی گفت: بر اثر طوفان شن هفته گذشته 30 درصد از 65 هزار هکتار از محصول غلات مورد خسارت قرار گرفت.
 

وی افزود: همچنین 28 هزار هکتار از محصولات جالیزی کشاورزی صدرصد از بین رفت.
 

مدیر کل جهاد کشاورزی استان خاطرنشان کرد: تامین خوراک دام، کمک بلاعوض و آموزش های عمومی می تواند مرهمی بر درد مردم طوفان زده سیستان باشد.

 

پس از سال ها تلاش و تکاپو برای ثبت جهانی شهر سوخته سرانجام قطر میعادگاه این اتفاق فرخنده شد . ثبت جهانی شهر سوخته الزامات و امکانات مهمی پیش روی ما قرار می دهد . در نخستین نگاه این افتخاری است برای سیستان و ایران که جایگاهی نو در فرهنگ و تمدن جهانی به دست می آورند و فرصت می یابند تا بخش هایی از ارزشهای فرهنگی و تمدنی خویش را به جهانیان عرضه کنند. بدیهی است عرضه ی جهانی شهرسوخته فرصتی است برای حضور پژوهشگران و گردشگران داخلی و خارجی و این به معنای رونق اقتصاد توریسم و ایجاد اشتغال در استان است که البته الزامات خود را نیز می طلبد.

برنامه، بودجه، مدیریت کارآمد، به روز وتراز جهانی، تبلیغات و ارتباطات مناسب از جمله این الزامات است.

همگان مي دانيمكه علي رغم تلاش ها و زحماتي كه در شهر سوخته متحمل شده اند اما امكانات شهر سوخته در سطح بسيار محدودي است كه نيازمند نظارت و بازسازي مداوم مي باشد.

آنچه در قطر نمايندگان كشورهاي جهان را به تعجب و تحير واداشت پيشرفت هاي علمي همچون جراحي سر انسان، سيستم فاضلاب شهري، تقسيمات شهر به بخش هاي مختلف، چشم مصنوعي و نمونه هايي از اين دست بود كه يكي از وظايف مسئولين تهيه ي بروشورها، كتاب ها، عكسها و فيلم هاي مختلف و با كيفيت و توزيع جهاني آن است.

ايجاد سايت شهر سوخته در اينترنت و درج مطالب علمي و اخبار به روز شهر سوخته ضرورتي اجتناب ناپذير و باقيد فوريت است.

برپايي نمايشگاه از آثار شهر سوخته در نقاط فرهنگي جهان هم ضرورت دارد.

اميد كه بتوانيم از اين فرصت طلايي استفاده كنيم.

منبع: مجله اینترنتی سیستو

 شهرستان زابل

محیط طبیعی

پیشینه تاریخی

آب و هوا

میرا ث معنوی و مردم شناسی

میراث فرهنگی و جاذبه های تاریخی

سرپرست اداره صنعت، معدن و تجارت زابل از توزیع 140 تن میوه به منظور تامین نیاز شهروندان سیستانی در آستانه سال نو خبر داد.

حسین سرگزی اظهار داشت: به منظور تامین میوه شب عید شهروندان سیستانی توزیع 140 تن سیب و پرتقال در دستور کار قرار دارد که تاکنون نسبت به ذخیره سازی 60 تن میوه در سردخانه های سیستان اقدام شده است که از این میزان 20 تن به شهرستان هامون اختصاص دارد.

 وی با بیان اینکه توزیع میوه شب عید به زودی و با قیمت تعادلی در سیستان آغاز می شود ابراز داشت: به منظور تامین کالاهای اساسی همچنین نسبت به برپایی نمایشگاه بهاره در قالب 84 غرفه در محل تالار شرکت فرش زابل اقدام شده است که این نمایشگاه تا پایان روز بیست و چهارم اسفند ماه برای خرید و بازدید عموم شهروندان دایر می باشد.

نوروز، یعنی روز نو و روز آغاز سال نوخورشیدی است.این روز را به همه ساکنان فلات ایران واز جمله سیستانیان زحمتکش وبردبار تبریک میگویم .

زمین برشاخ گاو:

مردمان بومی سیستان بدین باوراند که زمین برشاخ گاو استواراست وگاو برپشت ماهی استوار.واین گاو سال یک بار آنهم در شب نوروز،خود را تکان میدهد وزمین را ازیک شاخ به شاخ دیگرش میگذارد، بدون آنکه پایش از پشت ماهی بلغزد.اگرپای گاو از پشت ماهی بلغزد،زمین از شاخ گاو برزمین میخورد وتکه تکه میشود وبا تکه تکه شدن زمین آدمها نیز تباه میشوند.

فلسفۀ این باور اینست که، آبادی زمین  به دوچیز وابسته است: یکی گاو که زمین را قبله وشیارمیکند ودیگری ماهی(آب) که زمین را آبیاری وبرای کشت آماده مینماید. واگراین دو نباشند،زمین از کشت بازمیماند وکشاورزی صورت نمیگیرد ودر نتیجه مردم دچارگرسنگی خواهند شد،پس باید برای آبادی وعمران زمین و رونق زندگی، انسانها از"گاو"  و"آب" بدرستی مواظبت کنند.

روزعلفه :

بومیان سیستان روز قبل از نوروزرا علفه می گویند.علت نامیدن روز علفه اینست که هرخانواده  یک بنچه (دسته)از نبات جو یا گندم سبز را از کشتزار نزدیک خانه از ریشه میکشند وآنرا برپیشانی در خانۀ خود با گل می چسپانند با این نیت که سال نو، سال فراوانی غله وخوراکی هاباشد. کاردیگری که باید انجام دهند، پختن کلوچه وقتلمه(نان روغنی) است.اکثریت زنان روستا، سعی میکنند تا در شب نوروز قتلمه را در تنور پخته کنند وسمنو(تجگی) را در زیرخارم (آتشی بدون شعله) درغلیف مسی پخته کنند ودر روزهای جشن نوروز با خود به زیارتگاه ها وتفرجگاه ها ببرند وهنگام ظهر بجای نهار از آن صرف کنند. روز علفه در سیستان روز گرامی داشتن بی بی نوروز است .

بی بی نوروزبجای بابه نورز:

برخلاف سایر شهرها ایران وافغانستان که نوروز را در شکل وشمایل یک مرد کهن سال وخمیده بنام بابه نورزی تصور میکنند، در سیستان، نوروزرا مردم در سیمای زنی مهربان وبا تجربه تصور میکنند که هرسال در روز نوروز به دیدن وابستگان خود می آید و به هرخانه سرمیزند تا ببیند برای استقبال از اوچه کرده اند؟ خانه تمیز و پاکیزه است؟ لباس نو دارند؟ نان سال را پخته اند؟ جلوی اتاق ها علف چسبانده اند؟ دخترکان دستهایشان را حنا بسته اند؟ یا از خانه بوی کلوچه می آید؟ بی بی با خاموش شدن آخرین تنور به خانه اش می رود .او هم فردا وقتی می آید باید شسته و تمیز باشد و به ابر دستور باریدن می دهد. وقتی در شب های عید و روزهای قبل از آن باران ببارد حتی یک نم نم می گویند بی بی نوروز سرش را می شوید. همچنین این باران نشانه ای است از وضعیت مالی خوب، کمی اندوه و گرفتاری برای مردم چون بی بی مردمش را بسیار دوست می دارد.

موقع باران در ایام عید بخصوص روز قبل و 3 روز اول خانمها و دختر خانمها آب باران را می گیرند و با آن موهایشان را می شویند و بر این اعتقادند که آب باران موهایشان را رشد می دهد.

صبح نوروز اول به سبزه نگاه می کنند چون معتقد اند که سبزه در این روز نور چشم را زیاد می کند. وبعد به صورت بچه ای نگاه می کنند که خوش صورت و خوش قدم باشد و هنگامی که اهل خانواده از خواب بیدار می شوند پس از شستن دست و صورت دست پدر و مادر را می بوسند.

صبح زود مادر از خواب بیدار می شود و پس از نماز برای فرزندان و همسر و بستگانش دعا کرده و سفره را پهن می کند، پدر هم بعد از دعا سر سفره می نشیند. از اول صبح نوروز در تمامی زیارتگاهها دهل و سرنا نواخته می شود و مردان برای رقص آماده میباشند. در سیستان که از مراکز قدیمی ناهید پرستی بود شب عید دختران به کنار هامون می رفتند و آواز می خواندند.

در این ایام مردم لباس نو می پوشند و به دیدار یکدیگر می روند و برای بزرگداشت نوروز در روز 13 به کوه خواجه رفته جشن میگیرند و شادی می کنند. در گذشته در این روز (13 فروردین) گره زدن سبزه به این شکل بـود کـه دختران دسته جمعی و با هم سبزه ها را گره می زدند و جلو می رفتند و به یکی از دختران دستور می دادند تا هنگامی که آنها دور شدند گره سبزه ها را باز کنند و این نوعی بخت گشایی در سیستان بوده است.

رسم اوشیدر:

تا پنجاه سال پیش  یکی از رسوم و باورهای دیر پای بومیان سیستان که در اطراف هامون هیرمند سکنی دارند، این بود که: در شب نوروز(شبی که فردای آن نوروز است) دختر جوان و زیبای را که پانزده ساله می بود لباس نو می پوشاندند و بر شتر آذین شده سوار می کرذند و بر کنار آب هیرمند و یا هامون می بردند و در آنجا گروه مردان و زنان از هم جدا می شدند. مردان دور از اجتماع زنان و دختران به شادی و سرور می پرداختند و دهل و سرنا می نواختند و پای کوبی می نمودند. آنطرف زنان، دختر جوان و با کره را که «اوشیدر» نام نهاده  بودند، برهنه و لخت داخل آب می کردند و بعد با دف و دهل تا نیمه های شب به نشاط می پرداختند. نزدیک سپیده داغ دختر را از آب بیرون می آوردند و لباس پوشیده و باز بر همان شتر آذین شده سوار می نمودند و به خانه بر می گشتند.

بیگمان این رسم از باورهای زردشتی آب می خورد، که تا این اواخر در میان برخی از مردم بومی سیستان بجا آورده می شد. بنابر روایات مذهبی زردشتیان، عالم از بدو خلقت روح تا پایان به دوازده هزاره تقسیم می شود که دهمین هزاره، هزاره اوشیدر و سپس هزاره اوشیدر ماه و در آخر هزاره سوشیانس است که از پرتو این آخری جهان راستی و جاودانه بر پای خواهد شد.   

اینان نطفه ها یا نبیره های زردشت اند که از کناره های هامون از مادر پانزده ساله، هر یک به فاصله هزار سال از همدیگر ظهور خواهند کرد و جهان را از کژی و بدی و نادرستی و زشتی و دروغ پاک خواهند نمود. بدین سان گویا سیستانیان هنوز هم باور دارند که ممکن است نطفه زردشت از آب هامون در دختر زیبای باکره نفوذ کند و سرانجام افتخار مادر شدن یکی از موعود ها را کمایی کنند.

رسم گندم بریان :

یکی دیگراز رسوم دیرینه مردم سیستان بخصوص آنهای که در اطراف کوه خواجه در نزدیکی هامون زندگی دارند، این بود که در روز نوروز، زنان ومردان برای شرکت درجشن نوروز برفراز این کوه جمع میشوند و دسته های گندم سبز را آتش زده، بر پای مزار" پیرگندم بریان"نثار میکردند. برخی عوض دسته های گندم سبز،مقداری گندم را بریان نموده وبه زَوّار آنجا نذر میدادند و برای طغیان رودخانه هیرمند وحاصلخیزی زمین وبرکت خرمن شان دعا مینمودند. برفراز این کوه آتشگاهی است متعلق به عهد قبل از اسلام وحتی قبل از میلاد وهمچنان معبد ربة النوع آب یعنی"اناهیتا" که در دین زرتشتی مقام ارجمندی داشته است وجود دارد.

بدینگونه میتوان حدس زد که این سنت بومیان سیستان متعلق به آئین زرتشتی بوده که تا هنوز در میان اهل سیستان بجا آورده میشود وقبلاً  این مراسم بربالای همین کوه در پای معبد"اناهیتا" بجای آورده میشد ولی اکنون آنرا درپای مزار "پیرگندم بریان"  که معلوم نیست چه شخصیتی است، اجرا می نمایند.

خلاصه "نوروز گستره عظیم فرهنگی دارد وتمامی این پهنه عظیم دارای پیوندهای مشترک فرهنگی است که در طی سالیان دراز و با وجود فشارهای سیاسی و اجتماعی ماندگاری این سنت عظیم فرهنگی را به خوبی حفظ و همبستگی قومی را نیز محکم تر کرده است."

به نام خدا

تر

«تر» چيست؟ سؤالي به اين سادگي!

نه، واقعا بگوييد «تر» يعني چه؟ نكند شما هم فكر كرده‌ايد «تر» يعني چيزي كه «خشك» نباشد؛ نه؟ اگر اين طور است، «خشك‌تر» را چه مي‌گوييد؟ لابد تناقض دارد؛ «خشك»ي كه «تر» است! اما مي‌بينيد كه اين طور نيست درحقيقت؛ چون «خشك‌تر» نه‌تنها «تر» نيست؛ «خشك» هم نيست و از «خشك» هم «خشك»تر است!

گويا باز هم برگشتيم به همان تناقض.

اصلا انگار نه انگار؛ رها كنيد؛ نه شما چيزي گفتيد و نا ما چيزي شنيديم يا برعكس. موافقيد؟

يك پرسش ديگر؛ موفقيت، شهرت، جاه و مقام، پول، چاپ يك كتاب جديد، برنده شدن در يك مسابقه و ... هرچه از اين دست مي‌شناسيد، با «آدم» چه مي‌كند؟

پاسخ شما چيست؟  ما، البته- خودمان كه نديده‌ايم- شنيده‌ايم كه «آدم» را مغرور مي‌كند؛ البته از شما چه پنهان؛ بعضي هم عكس اين را گفتند و از همان موقع ما هم شك كرديم؛ چون عده‌اي هم، و البته عده‌اي، مي‌گفتند اين سياهه‌اي كه شما مي‌گوييد و آنچه هم نگفته پيداست، «آدم» را متواضع مي‌كند؛ فروتن مي‌كند؛ شاخه‌هايش را؛ نه، ببخشيد؛ شانه‌هايش را خم مي‌كند؛ نمونه‌ها و مثال‌هايي هم كه تا كنون ذكر كرده‌اند علما و صلحا و فقها و مخصوصا ادبا تمثيل «درخت» بوده است كه فصل «بار» كه فرا مي‌رسد، شانه‌ها را، نه، ببخشيد؛ شاخه‌ها را خم مي‌كند تا ديگران از «بار»ش بهره بگيرند.

حالا كه با «شما» سروكار داريم و شما را «محرم»تر مي‌دانيم- ببخشيد كه باز سروكله‌ي «تر» پيدا شد؛ گويا از هر در برانيش، درِ ديگري پيدا مي‌كند براي وارد شدن- داشتيم مي‌گفتيم كه ما اين مسئله‌ي پيچيده را با شما درميان مي‌گذاريم تا به همت شما به پاسخ منطقي‌«تر»ي در اين زمينه برسيم.

باز هم كه « تر »؛ نگفتم؟

راستي حالا كه «تر» اين همه اصرار دارد كه پا پيش بگذارد، بگذاريد از خودش هم بپرسيم؛

شنيديد چه پاسخي داد؟

هيچ! فقط دوست دارد پاي خودش را به ميان بياورد؛ مرتب تكرار مي‌كند: « تر »، «تر » ... ؛ و درشگفت از اين كه ما تا كنون اين شعر مولوي را نشنيده‌ايم:

باده ني در هر سري شر مي‌كند  ***  آن چنان را آن چنان«تر» مي‌كند

حالا انگار مي‌فهمم چه مي‌گويد؛ مي‌گويد: «در وجود هركسي چيزي هست؛ و من در هر موقعيتي در كنار آن چيز؛ همين؛ فقط همين»!

راستي چه قدرتي دارد اين «تر»! معجزه مي‌كند؛ مغرور را مغرورتر، فروتن را فروتن‌تر، خشك را «خشك»تر و حتي با خودش هم همان مي‌كند كه با ديگران؛ يعني «تر» را هم! ... حتي- تعجب نكنيد- «من» را «من»تر؛ مي‌گوييد نه؟ پس گوش كنيد به ملاي روم:

بر دو چشم من نشين،اي آن كه از«من» «من»تري            تا قمررا وانمايم كز قمر روشن‌«تر»ي

اندر آ در باغ، تا ناموس گلشن بشكند                     زان كه از صد باغ و گلشن خوش‌تر و گلشن‌تري

تا كه ســرو از شرم قدّت قدّ خود پنهان كند                  تا زبان اندر كشد سوسن؛كه تو سوسن‌تري

وقت لطف اي شمع جان،مانند مومي نرم و رام                وقـت ناز از آهـــــن پولاد، تو آهـــــن‌تري

چون فلك سركش مباش،اي نازنين كز ناز او               نرم گردي چون زمين گر از فلــك توســن‌تري

زان برون انداخت جوشن حمزه وقت كارزار                كز هزاران حصن و جوشن روح را جوشن‌تري

زان سبب هر خلـوتي سوراخ روزن را ببست                 كــز براي روشني، تو خـــانه را روشـن‌تري

بحث تقسیمات کشوری چه در سطح شهرستان و شهر و چه به ویژه در شهر استان، همواره در ایران مسائل بسیار و مناقشه های فراوانی را به همراه خود داشته و  موافقت ها و مخالفت هایی را برانگیخته است. آنچه بیش از هر چیز مخالفت را بر می انگیزد، ایجاد اختلال در نظام های آماری، سنگین شدن بار  تشکیلات اداری و دیوان سالارانه و به همین میزان بار  هزینه های  مالی در این حوزه و در کنار این ها،  احتمال ایجاد زمینه هایی برای  شکاف های فرهنگی در استان ها یا شهرستان ها بوده است. همچنین عدم توجه به لزوم تغییر ساختارهای اداری – کشوری  با سایر ساختارهای کشور نیز عاملی برای مختلفت ها بوده است.

با وجود این، برای کشوری جوان و پهناوری همچون ایران که در حال رشد سریع است،  نیاز به تقسیم های کشوری امری بدیهی به نظر می رسد. واحد های بزرگ سرزمینی مدیریت را بسیار مشکل کرده و لزوما بهترین  موقعیت های جغرافیایی و فرهنگی را برای تامین  امنیت،  زمینه های توسعه ای و حتی  رشد و انسجام فرهنگی در یک استان  نمی سازند. هم از این رو است که استان های بزرگ کشور که  آذربایجان و خراسان  از آخرین آنها بودند، به استان های کوچکتر با حفظ نام اصلی تقسیم شدند. (بشتر در ادامه مطلب)

تصویر: طبابت در سیستان، سال 1902 میلادی (1).
پژوهش در خصوص پزشکی سنتی سیستان، دید تاریخی و تبارشناختی وسیعی را می طلبد؛ چه آنکه شواهد و مستندات، حکایت از پیشینه چند هزار ساله پزشکی در سیستان دارد. انجام نخستین عمل جراحی مغز در آسیا به مردمان شهر سوخته سیستان در 3200 سال پیش از میلاد مسیح نسبت داده شده است (2). پژوهش حاضر با صرف نظر از بلندای وسیع تاریخ سیستان، توجه خود را به صده اخیر معطوف نموده و به بررسی پزشکی معاصر سیستان می پردازد. (بیشتر در ادامه مطلب)

1. باد 120 روزه: بادهای موسمی، از خرداد ماه تا شهریور ماه.

2. باد سور: در اردیبهشت و به موسم درو.

3. باد پنجکه (یا پنجکه کئخاگو): پنج روز پیش از نوروز.

4. باد پلپلاسی: در هفته سوم دی ماه.

5. باد لوار (یا چلّه، یا تموز): حالتی از بادهای موسمی 120 روزه به گونه ای نسیم وار و سوزاننده.

6. باد گؤکش: در ابتدای دی ماه و سخت سرد و سوزناک.

7. باد پورزالک: از نهم تا یازدهم دی ماه.

8. باد هفتم چله کوچک: در هفدهم بهمن ماه.

9. باد شش لنگ: پس از نوروز.

10. باد سیکّ: در روزهای نخستین بهار و پس از روئیدن گیاه محلی «سیکّ»

11. باد پیکّ: همزمان با جوانه زدن گیاهان درختی.

12. باد پخل نازوک: نسیم تند به وقت بهار و قادر به حمل پر کاه.

«گری لوییس» که هماهنگ کننده ارشد سازمان ملل در ایران است، به همراه احمدعلی کیخا معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست از تالاب هامون بازدید کرد.

گری لوییس پیش از این برای بازدید از وضعیت دریاچه ارومیه به آن منطقه سفر کرده بود و حالا دو هفته بعد از بازدید معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست و حمید چیت چیان وزیر نیرو از تالاب هامون راهی این منطقه شد.

او در این سفر با اهالی منطقه هامون هم دیدار داشت. آنها که به استقبال گری لوییس و احمدعلی کیخا آمده بودند، با نوشتن پلاکاردهایی از گری لوییس خواستند نامه آنها را به «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل متحد برساند. اهالی سیستان در نامه‌شان از دبیر کل سازمان ملل خواستند دولت های ایران و افغانستان را به عنوان دو دولت موثر بر سرنوشت تالاب هامون در کنار هم گرد آورده و با کمک سایر کشورهای فعال در زمینه حفاظت محیط زیست حقآبه این تالاب را جاری کند.

لوییس درباره وضعیت این منطقه گفت: اثرات مرزی و منطقه ای خشک شدن تالاب هامون، دلیل پیچیده ای دارد، مردم فقیرتر شده و بخشی هم ممکن است مهاجرت کنند و آنانی که می مانند ضعیف و تضعیف شده هستند. در بحث اثرات خشک شدن، افغانستان در حال حاضر آب بیشتری برداشت می کند و منافعی از کشاورزی می برد که کوتاه مدت است. اگر این برداشت آب و کشاورزی کوتاه مدت به خشک شدن همیشگی هامون منجر شود، با بادهای 120 روزه ای که در منطقه وجود دارد، توفان های گرد و غباری ایجاد می شود و ذرات گرد و غبار را به سمت افغانستان و پاکستان بر می گردانند. با این فرایند تمامی این اراضی، زیر شن و غبار ناشی از این خشک شدن قرار می گیرد، چیزی که هم اکنون در منطقه دیگر کشور، ایران تحت تاثیر آن است، اگر برای افغانستان اتفاق بیافتد اثرات نامطلوبی برای آنها در پی دارد.

هماهنگ کننده ارشد سازمان ملل با بیان این که با ظرفیت های سازمان ملل امکان آن وجود دارد که بستری مناسب برای مذاکره و همکاری ایران با افغانستان ایجاد کنیم، همچنین گفت: نمی دانم چرا اینقدر موضوع هامون زمان برده و صداهای مردم شنیده نشده است. شاهد بودیم که مردم برای ارومیه سر و صدا کردند ولی نمی دانم چرا برای هامون سر و صدایی نشد. وظیفه ما این است که روی راه حل فکر کرده و راهکار بیابیم، اگر بخواهیم صادق باشیم، واقعاً معلوم نیست که نتیجه این ماموریت چه خواهد بود، مشکلات آنها منعکس و راجع به آن صحبت می شود. ضمن این که به همراه سازمان ملل و دولت ایران باید به دنبال راه حل های فنی که آب را به تالاب هامون برساند باشیم.

احمدعلی کیخا معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت از محیط زیست هم گفت: تمام تلاش ما این است که ضمن جاری کردن حقآبه تالاب بین المللی هامون از رودخانه مشترک بین ایران و افغانستان، بتوانیم با مشارکت های بین المللی به احیای این زیستگاه بپردازیم.

کیخا همچنین تاکید کرد: این سفر از آن رو اهمیت دارد که در آستانه روز جهانی تالاب‌ها قرار داریم و سفر آقای گری لوییس می‌تواند به برجسته شدن معضل تالاب بین المللی هامون و حل آن از طریق کمک های بین المللی و همراهی سایر کشورها کمک کند.

عکس‌ها: رسول عباسی، محسن جهان‌تیغ

این نژاد معرفیت جهانی به عنوان یک گاو نژاد گوشتی از دسته گاوهای ایندکوس است که شواهد نشان می دهد3 هزار سال قبل از میلاد مسیح در این منطقه می زیسته است. این نژاد با پتانسیل افزایش وزن تا 1200گرم در روز با ضریب تبدیل 8 را دارا می باشد که با بهترین نژادهای دنیا توان رقابت دارد. تا دهه 60 بعلت وفور آب در در هامون و نیزارهای آن گله های گاوپرورش داده با جمعیت بالغ برای یک میلیون راس در کرانه های هامون چرا می کردند که اکنون جمعیت این نژاد به کمتر از ده هزار راس رسیده است که کاهش جمعیت آن یک زنگ خطر در نابودی این نژاد ارزشمند است وبایسته است برای حفظ, کسترش و شناخت پتانسیلهای ان برنامه های کوتاه, میان و درازمدت داشت تا بتوان از این ذخیره ارزشمند ژنی برای توسعه استفاده کرد. وخط مشی پژوهشی بر این اساس استوار گردد.

خصوصیات و مقاومت های طبیعی و قابلیت های عمومی گاوهای سیستانی:
- مقاومت به بیماریها
- مقاومت به سرما و تغییرات جوی
- نداشتن سخت زایی
- قانع بودن و کم توقعی به کمیت وکیفیت غذا
- قابلیت تطابق پذیری به محیط زیست جدید
- قدرت شنا و تعلیف در آبهای دریاچه هامون

طی مطالعات انجام شده بروی گوساله های نر سیستانی در گروههای سنی مختلف طی یک دوره پرواربندی 120 روزه با جیره غذایی یونجه خشک، آرد جو، سبوس گندم، کنجاله تخم پنبه دانه، تفاله چغندر خشک، پودر استخوان و نمک کوبیده نتایج قابل توجهی بدست آمده است. بطور میانگین کل افزایش وزن روزانه در این گروههایسنی98/88±1234 گرم می باشد که حداقل آن 1008 گرم و حداکثر آن 1317 گرم می باشد. میانگین تولید شیر روزانه 5/4 -5 لیتر در منطقه می باشد ولی در شرایط تغذیه خوب این میزان به 8 لیتر می رسد. درصد چربی شیر 6درصد می باشد. طبق تحقیقات بعمل آمده میانگین وزن بدن گاوهای نر تخمی 620 کیلوگرم و گاوهای ماده 400 کیلوگرم است. راندمان لاشه بیش از 65 درصد می باشد. طبق تحقیقات بعمل آمده میانگین طول مدت آبستنی در گاو سیستانی 67/6±9/287 روز و متوسط طول مدت شیر دهی 170 روز است.

 

مرغ خزک این مرغ بومی منطقه سیستان می باشد، و با توجه کوچک بودن پاههای این نژاد آن را به خزندگان شباهت داده اند و نام خزک را برای آنها گذارده اند.

خصوصیات ظاهری، تولیدی و تولید مثلی: بدن این نوع مرغ جمع و جور و دارای طول متوسط می باشد، پاهها در این نژاد کوتا و ساق پاهها هم دارای پر می باشد، لاله گوش این نژاد سفید و کوچک و رنگ پرهای این نژاد متنوع می باشد، از قهوه ای کمرنگ تا قهوه ا ی تیره با لکه های سیا و گل باقلایی دیده می شود.

ریش در این نژاد متوسط و نوک آنها از قهوه ای کم رنگ تا خاکستری دیده می شود میانگین تولید تخم مرغ در طول سال بین 90 تا 100 عدد می باشد. میانگین وزن زنده بالغ این نژاد 1.5-2.5 کیلو گرم می باشد.

این نژاد از نظر تولید تخم مرغ مورد توجه می باشد چون در صد باروری تخم مرغ های آنها بسیار بالا می باشد.

بارش باران که از نخستين ساعات بامدادي امروز شنبه آغاز شده، موجبات ‏خوشحالي مردم منطقه زابل را فراهم كرده است.

به گزارش ايسنا، هرچند بارش باران ‏هنوز به صورت پراکنده ادامه دارد و دماي هوا نيز پايين آمده، ولي شور و اشتياق مردم در اين باران ‏زيباي زمستاني ديدني است.

بچه‌ها براي رفتن به مدارسشان با لباس‌هاي گرم بيرون آمده و اندکي هم در زير باران مي‌ايستادند و پس از آن روانه مدارس مي‌شدند.

کارشناس اداره هواشناسي زابل، دماي هواي امروز اين شهرستان را تا ساعت مخابره خبر، شش ‏درجه سانتي‌گراد بالاي صفر اعلام کرد و افزود: اين باران، نخستين باران زمستاني است که تاکنون ‏حدود ‌٢ ميلي‌متر ميزان بارندگي را نشان مي‌دهد.

سرحدي در گفت‌وگو با ايسنا، افزود: پيش‌‏بيني مي‌شود اين روند بارندگي به صورت پراکنده تا روز دوشنبه هفته‌ جاري ادامه داشته باشد.