پیشینه تاریخی سیستان

پیشینه تاریخی سیستان

سیستان در دوران مادها (708- 550 پ.م ) یکی از ایالت های خاوری ماد به شمار می رفت و بعضی گفته اند که حوزه استقرار و سلطه مادها از کویر لوت نمی گذشت زرنگ یا سیستان دوره هخامنشی (550-3300 م )از پارت جدا شد و ساتراپ جداگانه ای تشکیل داد .

همانطوری که گذشت سکاها در سال (128 - 127 ق.م) در سیستان حکومتی بنیاد نهادند و از زمان مهرداد دوم اشکانی (123 - 88 پ.م) خراج گذار اشکانیان شدند.

اردشیر بابکان نخستین پادشاه ساسانی ، همزمان با گشودن سایر سرزمین ها ،سیستان را نیز گشود.

بهرام دوم پادشاه ساسانی ، فرزندش بهرام سوم را به حکومت سیستان گمارد و به همین جهت او را سکان شاه (سیستان شاه) خواندند.

در 23 ه.ق مسلمانان وارد سیستان شدند و در روزگار معاویه ، عبدالرحمن بن سمره به حکومت آن جا گمارده شد .

حمزه پسر آذرک شاری به سال 177 ه.ق قیام کرد و توانست کار گزاران هارون الرشید را شکست دهد ، ومردم سیستان را از پرداخت خراج به خلیفه باز دارد .

یعقوب لیث صفاری که نخستین دولت مستقل ایرانی را پایه گذاری کرده ، در محرم سال247 ه.ق سیستان را گشود.

وی در سال 265 ه.ق در گندی شاپور ،در روستای شاه آباد در 10 کیلومتری شهر دزفول در گذشت و در همانجا به خاک سپرده شد و عمرولیث به جای او فرمانروا شد.درسال 393ه.ق بدست محمود غزنوی افتاد و برادرش ناصرالدین ، حاکم سیستان شد.

در سال 429 ه.ق طغرل سلجوقی خراسان و سیستان را گشود و ابولفضل نصر صفاری را در حکومت سیستان پایدار کرد.

در سال 609 ه.ق بدست خوارزمشاهیان افتاد و در 619 ه.ق مغولان آن را گشودند ، تیمور لنگ در 704 ه.ق از ملک جلاالدین کیانی فرمانروای سیستان شکست خورد و زخمی بر پای راستش وارد شد که هیچ گاه درمان نشد و به تیمورلنگ سرشناس گردید.

تیمور در 785 ه.ق بار دیگر به سیستان لشکر کشید و این سرزمین حکمرانانی داشتند و گاه مستقل بودند، ولی زمان صفوی ، از پادشاهان صفوی فرمان میبردند ، نادرشاه افشار،ملک محمود سیستانی را سرکوب کرد و سیستان را گشود ، از 1218ه.ق که ایران گرفتار جنگ با روسیه تزاری شد ، افغان ها به خراسان و سیستان تاختند،ولی شجاع السلطنه آنان را تارومار کرد.

در سال 1289ه.ق در روزگار حکومت ناصرالدین شاه قاجار بخشی از سیستان به دست گلد اسمید انگلیسی به افغانستان واگذار شد و رود هیرمند مرز بین ایران و افغانستان تعیین گردید.

در روزگار حکومت پهلوی ها ،  سیستان به دلیل دخالت خاندانهای با نفوذ محلی و عوامل استعمار ، با همه توانایی ها ویژگیهای جغرافیایی و استراتژِیک خود پیشرفت نکرد و از مناطق عقب مانده و محروم کشور بشمار میرفت ، تا اینکه در پی مبارزات مستمر و خونبار مردم ایران ، انقلاب اسلامی پیروز گردید (22 بهمن 1357 ) و استبداد داخلی و رخنه خارجی آن در هم شکست.